۱بسمه تعالي چگونه يك داور خوب باشيم
اگرچه جدي ترين دليل حضور شما در نمايشگاه علمي به عنوان " داور " كمك به انتخاب پروژههايي است كه شايسته دريافت جايزه هستند اما يك داور خوب ، مي داند كه نمايشگاه علمي تجربه ايمهم و به ياد ماندني در زندگي تمام شركت كنندگان است و اودر رقم زدن اين خاطره نقش مهمي رابر عهده خواهد داشت . پس لطفا حداكثر تلاش خود را به كار بگيريد تا همه شركت كنندگان ( اعماز اينكه برنده شوند يا نشوند ) تجربه حضور در نمايشگاه علمي را به عنوان خاطره اي مثبت در زندگيخود به ياد بياورند .وقتي يك نمايشگاه علمي را داوري مي كنيد به ياد داشته باشيد كه اغلب دانش آموزان هرگز در طولزندگي خود با فرد متخصصي به نام " داور " مواجه نشده اند و بسياري از آنها هنوز از اين فكر كهتوسط شخص ديگري مورد پرسش و قضاوت قرار بگيرند هراس دارند ، پس اين برعهده شماست كهبه دانش آموزان كمك كنيد احساس آرامش و اطمينان خاطر داشته باشند . بادنبال كردن چند قانونساده مي توانيد نقش خود را در اين زمينه ايفا كنيد و ثابت كنيد كه نمايشگاه علمي مي تواند يكتجربه لذت بخش براي كودكان باشد .نمايش عدالت در رفتاربه عنوان يك داور بسيار مهم است كه به دانش آموزان نشان دهيد كه آدم ي باسواد و در عين حالمنصف هستيد . انصاف و عدالت شما با چند عمل ساده نشان داده مي شود :بايد وقت تقريبا يكساني را براي هر دانش آموز صرف كنيد . بايد خوب به توضيحات دانش آموز در باره پروژه اش گوش كنيد . سوالاتي كه از دانش آموز مي پرسيد بايد به اين منظور باشد كه اطلاعات بيشتري در باره پروژه و اينكه آن را چگونه انجام داده كسب كنيد نه آنكه او را خجالت زده كنيد يا بترسانيد .اين نكات ساده به نظر مي رسد اما رعايت نكردن آنها مي تواند شما را به چالش بكشاند .بسم الله الرحمن الرحيموزارت آموزش وپ ر ورشمعاونت آموزش ابتداييدفتر آموزش دبستانيكارشناسي تكنولوژي وگروههاي آموزشي۲پرسيدن سوالبهترين ابزار شما در داوري توانايي شما در پرسيدن سوالات است . به آنچه دانش آموز بايد در بارهپروژه خودش بداند فكر كنيد . با اين فكر مي توانيد سوالاتي را مطرح كنيد كه دانش آموز مي تواندپاسخ آنها را بدهد و گفتگوي خودتان را با او حداقل ۱۰ دقيقه ادامه دهيد . در اينجا به سوالاتگوناگوني كه دانش آموز بسته به نوع پروژه خود بايد بتواند به آنها پاسخ دهد اشاره مي شود :چگونه به ايده اين پروژه دست پيدا كرديد ؟ از تحقيقات زمينه اي خود چه چيزهايي ياد گرفتيد ؟ ساخت دستگاه ها چقدر زمان برد ؟ چقدر طول كشيد تا آزمايشات خودتان را انجام دهيد ؟ ( گياه خود را رشد دهيد ، نتايج خود را جمع آوري كنيد )آزمايشات خود را چند بار تكرار كرده ايد ؟ آيا آزمايشات خود را تحت شرايط يكساني انجام داده ايد مثلا شرايط دمايي يكسان ، روزهاي مساوي و ياشرايط نوري يكسان ؟آيا وسيله اي كه ساخته ايد كار مي كند ؟ منظور شما از اين اصطلاح چيست ؟(اصطلاحات تخصصي يا فني كه دانش آموز به كار مي برد )آيا فكر مي كنيد دانش يا تكنيكي كه شما به آن پرداخته ايد كاربردي در صنعت دارد ؟ اين پروژه را از چه زماني شروع كرديد و يا اينكه امسال چقدر روي آن كار كرده يد ؟ ( بعضي از دانش آموزان پروژه هاي برنده شده ي سال قبل خود را با كمي ارتقاء به نمايشگاهمي آورند )آيا حوزه هايي وجود دارد كه در پروژه به آن نپرداخته ايد اما به نظرتان مهم هستند ؟ چقدر از ديگران كمك گرفته ايد ؟ نمودارهايتان نمايانگر چه چيزي هستند ؟ هنگامي كه آزمايش خودتان را انجام مي داديد با چه مسائل و مشكلاتي مواجه شديد و چگونه آنها را رفع كرديد ؟مهمترين نكات جالب توجه (سه نكته) كه شما در موقع انجام اين پروژة علمي يادگرفته ايد كدامند ؟انجام چه پژوهش هاي بيشتري را در آينده در مورد اين پروژة علمي پيش بيني نموده ايد و يا تمايل به انجام آن داريد ؟ ( تحقيقات بعدي شما )۳( توجه : اين پيشنهادات تنها براي حفظ گفتگو با دانش آموز بود و ممكن است شما با توجه به نوعپروژه دانش آموز سوالات مفيد تري را پيدا كنيد. )ممكن است با توجه به آنچه كه شما طي سالها تجربه به دست آورده ايد براي موضوع ارائه شده يكراه حل بديهي وجود داشته باشد كه دانش آموز به آن عمل نكرده است . در اين گونه موارد يكي ازانواع سوالاتي كه بايد از آن پرهيز كنيد اين است : " چرا فلان كار را نكردي ؟ " چرا كه با اينرويكرد در پرسش ، دانش آموز متوجه نخواهد شد كه چرا چنين سوالي از او مي پرسيد . در اين گونهمواقع طرح سوالات كاوشگرانه براي تحريك فرايند فكر كردن دانش آموز مفيدتر هستند و مطمئناقصد شما را بهتر به او تفهيم مي كنند . سوالاتي از اين دست : " آيا مي توانستي فلان كار را انجام دهي؟ " يا " فكر مي كني اگر فلان كار را انجام مي دادي چه اتفاقي مي افتاد ؟ " طرح اين عبارات درپرسش ، دانش آموز را وادار مي كند كه در باره آزمايش خود از زاويه مورد نظر شما فكر كند و اينسوال مي تواند نهايتا به يك تجربه مثبت براي او تبديل شود .هدايت بحثگاهي اوقات با پروژه اي برخورد مي كنيم كه در حوزه تخصصي براي ما كاملا آشناست امادانش آموز به درستي آن را درك نكرده است . بعضي از دانش آموزان دچار برداشت هاي غلطمي شوند ، يا يك شاخص كليدي را در داده هايشان ناديده مي گيرند ، نتيجه گيري آنها غلط از آبدر مي آيد يا برخي از اصول پيش پا افتاده را مورد توجه قرار نمي دهند و يا نمي فهمند . چنينموقعيت هايي مي تواند يك داور را وسوسه كند كه فوراً اطلاعات خود را در اختيار دانش آموزبگذارد تا به او بفهماند كه در جريان اين پروژه چه اتفاقي افتاده و يا بايد مي افتاده است .در اين مواردگاهي مشاهده مي شود كه برخي از داوران باذوق و شوق شروع به سخنراني و اظهار فضل مي كنندغافل از اينكه شايد دانش آموز فرصت طلبي كند و گوش بايستد تا اظهارات او را حفظ كند . قبل ازاينكه چنين كاري كنيد لطفا در نظر داشته باشيد كه اين گونه دانش آموزان با هوشند و ممكن استدقيقا اظهارات شما را به شكل طوطي وار به داور بعدي بازگو كنند .شايد بهترين راه اين باشد كه با سوالاتتان دانش آموز را به پاسخ درست هدايت كنيد ولي لطفا جوابها را به او نگوييد . اگر هم ديديد واقعا مجبوريد كه مستقيما توضيح دهيد ، تا آخرين لحظه فعاليتداوران يعني تازماني كه مطمئن شويد گفته هايتان توسط دانش آموز به داوران بعدي منعكس نمي شودجواب ها را نزد خود نگهداريد و بعد بازگو كنيد .ممكن است تمايل داشته باشيد كه شماره تماس يا ايميل خود را به دانش آموز بدهيد تا در رابطه باپروژه اش بعد از نمايشگاه با او بحث كنيد.به ياد داشته باشيد كه بحث شما هم بايد در جهت اهداف نمايشگاه علمي باشد تا دانش آموز را درمسير اكتشاف حقايق قرار دهد .۴۱- گفتگوي شما بايد شبيه بحث با يك همكار محقق باشد كه در انجام تحقيق خود به مشكلاتيبرخورد كرده است و مي خواهيد با مشاركت هم به راه حل هاي مناسب دست پيدا كنيد .۲- دانش آموز بايد بيشترين سهم را در اين گفتگو داشته باشد .۳- دانش آموز را تحريك به سخن گفتن كنيد واو را به گونه اي هدايت كنيد كه خودش نتايجدرست را درك و توصيف كند ، چرا كه اين پروژه دانش آموز است نه شما !۴- دانش آموز را تشويق كنيد كه آزمايشات بيشتري را ترتيب دهد تا با به دست آوردن نتايججديد كار خود را بازنگري كند .در نهايت ، و قتي كه با داوران هم گروه خود تبادل نظر مي كنيد لطفا آنها را از دانش آموزاني كه بهآنها اطلاعات يا تحليل هايي ارائه نموده ايد مطلع سازيد . اين كار باعث رعايت جوانمردي در مورددانش آموزان ديگر خواهد شد كه از دانش شما بهره مند نشده اند .بهبود ارتباطچون شما يك داور هستيد ، اغلب دانش آموزان به طور غريزي به چهره شما به ديد يك چيزترسناك نگاه مي كنند . هر چه بتوانيد اين تصور را از بين ببريد بيشتر نشان مي دهيد كه مي خواهيد بهدانش آموز كمك كنيد تا كمتر عصبي باشد و بتواند بحث بهتري داشته باشد . دوباره ياد آورمي شويم كه رعايت چند نكته ساده مي تواند تفاوت هاي بزرگي را در كارتان ايجاد كند :۱- با دانش آموز ارتباط چشمي داشته باشيد۲- اگر دانش آموز كوتاه است و شما قدبلند ، كمي خم شويد يا روي يك صندلي بنشينيد تاسطح چشمان شما به او نزديك شود .۳- هنگام صحبت دانش آموز سر تكان دهيد تا علاقه خود را نشان دهيد ( اين يك شيوه ارتباطيغير كلامي و جهاني است )۴- اگر عينك به چشم داريد از پشت شيشه هاي عينك به دانش آموز نگاه كنيد و نه از بالايقاب آن۵- هر گاه در كار دانش آموز يك ايده ممتاز ، ارائه خلاقانه اي از نتايج در قالب نمودارها ،روش هوشمندانه اي در به دست آوردن نتايج گران قيمت با استفاده از ابزارهاي ارزان و۵يا هر چيز تحسين برانگيز ديگري مشاهده نموديد ، ترديد نكنيد كه بايد او را تشويق وتحسين كنيد .۶- لحني را انتخاب كنيد كه نشانه علاقه و كنجكاوي شما به پروژه دانش آموز باشد و نه ترديد وتحقيربراي اطمينان از تحقق عدالت ، بايد مواظب باشيد كه بعضي از دانش آموزان وقت شما را انحصارا در اختيار خود نگيرند . برخي از آنها مثل يك ضبط صوت شروع به حرف زدن مي كنند و اين ممكناست شما را از تعامل با آنها بازدارد . حال وظيفه شماست كه اين ارتباط يك سويه را بشكنيد و براياين كار هم بهترين ابزاري كه در اختيار شماست همان پرسش كردن ا ست . محترمانه با طرح يكسوال حرف او را قطع كنيد مثلا : " ببخشيد چقدر طول كشيد تا آزمايشتان تمام شود ؟ "سوالاتي از اين قبيل بپرسيد كه هر دانش آموزي بتواند آنها را جواب دهد چرا كه در اينجا تنهامي خواهيد كه صحبت هاي يك طرفه اورا قطع كنيد و او را وادار به يك تعامل دوسويه با خود كنيد .شش گام براي يك داوري موفق۱- به ياد داشته باشيد كه هميشه در نمايشگاه هواي بچه هاي كوچكتر را بيشتر داشته باشيد .بعضي از پروژه ها حتما بهتر و جالبتر از بقيه آماده و ارائه شده اند اما توصيه هاي ساده اي راكه در اين نوشتار به آنها اشاره كرديم به كار بگيريد تا رعايت انصاف را در مورد همه پروژهها و دانش آموزان به نمايش بگذاريد .۲- از كنار پروژه هايي كه ماهرانه ساخته و ارائه نشده اند با شتاب عبور نكنيد . مقدار زمان تقريبايكساني را براي بررسي هر پروژه صرف كنيد . به كودكان نشان دهيد كه ت لاش هاي آنهاارزنده بوده است .۳- در ابتدا از دانش آموزان بخواهيد كه خود در باره پروژه هايشان توضيح دهند . كلام آنها راقطع نكنيد و قبل از پرسيدن هرگونه سوالي توضيحات آنها را كامل گوش كنيد .۴- از به چالش كشيدن دانش آموزان خودداري كنيد . شما بايد تلاش كنيد كه ميزان فهم دانشآموز از پروژه اش را بسنجيد و قرار نيست كه اورا به مبارزه بطلبيد ، از شور و انگيزه او بكاهيدو يا خللي در عقايد و كار او ايجاد كنيد .۵- يك ليست استاندارد از سوالات به همراه داشته باشيد كه از همه دانش آموزان بپرسيد . چندنمونه از اين سوالات در بخش " پرسيدن سوال " ارائه شده است .۶- به كيفيت كار بها دهيد و نه به كميت آن . يكي از اهداف مهم نمايشگاه علمي ارتقاي فهم وكاربرد اصول و تجربيات علمي است . پس دانش آموزاني كه سطح بالايي از فهم علمي را به۶نمايش مي گذارند بايد نسبت به ديگراني كه فقط وقت زيادي را صرف پروژه خود كرده اندبيشتر مورد تشويق قرار گيرند .نكات و هشدارهاقبل از اينكه قضاوت را شروع كنيد خودتان را به دانش آموز معرفي كنيد و اورا به انجام يك مكالمه كوتاه با خودتان ترغيب كنيد . اين كار كمك مي كند كه دانش آموز احساسآرامش كند و بدين ترتيب نمايشگاه علمي براي او تجربه اي لذت بخش به همراه داشته باشد.نبايد مسئله " رقابت " را در نمايشگاه هاي علمي و به خصوص براي كودكان كم سن و سال پر رنگ نشان دهيد . اينكه در طول سال هاي تحصيل به بچه ها ياد دهيم كه علم را دوستداشته باشند بسيار مهمتر از آن است كه آنها را به رقابت تشويق كنيم .
راهنماي پروژه علمي(راهنماي معلمان )كارشناسي تكنولوژي وگروههاي آموزشيقال علي عليه السلام:راهن" اوضع العلم ما وقف علي اللسان و ارفعه ما ظهر في الجوارح و الاركان. "نهج البلاغه، حكمت ۹۲پست ترين دانش، دانشي است كه در سطح زبان، متوقف شود و والاترين دانش، آن است كه در كل وجود فرد، ظاهر و منعكسگردد.مقدمهاز آنجا كه تفكر و تعمق در پديده هاي عالم هستي كه همه آنها از ذرات كوچك تا كرات و كهكشانهاي بي انتهامخلوقات خداوند متعال هستند ، ظرفيت بي انتهايي را در ارضاي كنجكاوي انسان در كشف حقايق و روابط بينپديده ها در جهت دستيابي به اعتقاد عميق و ايمان پايدار به خدا دارد ،از اينروست كه در قرآن، خداي باري تعاليدستور موكد به جستجوي در طبيعت و توجه به قدرت لايزال الهي در آفرينش عالم هستي دارد.در همين راستا آموزش و پرورش خود را موظف و مكلف مي داند با پيش بيني برنامه هاي مناسب اين فرصت رابراي كودكان ودانش آموزان فراهم نمايد تاحاصل تحصيلات مدرسه اي ، تنها انتقال پاره اي از مفاهيم به ذهن دانشآموزان نباشد ، ( سواد به معني سنتي ) كه با فراموش شدن آن مفاهيم ، حاصل كليه سال هاي تحصيل نيز از دستبرود . به همين سبب ، بايد سعي كنيم علاوه بر مفاهيم پايه ، راهي به دانش آموزان نشان دهيم كه خودشان بتوانند بهدنبال معرفت و دانش مورد نياز خود بگردند و به يك يادگيرنده ي مادام العمر تبديل شوند . به همين منظور علاوهبركسب دانش بايد راه و روش يادگيري را هم به آنان بياموزيم تا ميل به يادگيري در آنان تقويت گردد .پروژه ي علمي به علت ماهيت هيجاني و اكتشافي خود ، ميل به يادگيري را در دانش آموز تقويت مي كند و بهعلّت ماهيت فرايندي خود راه و روش يادگيري را نيز به او مي آموزد بنابراين مي تواند ابزاري بسيار قوي در خدمتتعليم و تربيت به معناي واقعي باشد . معاونت آموزش ابتدايي بنا بر اهميت پرورش روحيه فعاليت گروهي ازپروژه ها يي كه توسط دانش آموزان بصورت گروهي انجام مي گيرد حمايت مي نمايد و اولويت بالاتري را درارزيابي اينگونه پروژه ها در نظر مي گيرد.از آنجايي كه دانش آموزان دوره ابتدايي از نظر كسب مهارت ها و تجربيات علمي در ابتداي راه قرار دارد ، برايانجام فعاليتي مثل پروژه علمي نياز به كمك و راهنمايي معلم و والدين و حتي يكديگر دارن د . معلمان عزيزمي توانند اين راهنما را مطالعه و براي هدايت دانش آموزان به كار گيرند .( اين نوشتار از زبان معلم نسبت به دانش آموز تنظيم شده و مخاطب افعال آن دانش آموز است . )چگونه يك پروژه علمي را انجام دهيم؟شروع۱- يك دفتر يادداشت تهيه كنيداين دفتر ، دفتر كارنماي پروژه ناميده مي شود . در اين دفتر وقايع و اتفاقات مربوط به پروژه را يادداشت خواهيدكرد . دفتركارنما مسير حركت شما را ازآغاز تا پايان نشان مي دهد ( موضوعي كه به ويژه براي بازديد كنندگاناز پروژه شما اهميت دارد).يادداشت كردن را از زماني آغاز كنيد كه جستجوي موضوع پروژه را شروع مي كنيد . اتفاقات را به صورت روزانه يادداشت كنيد و هر مطلبي را كه وارد دفتر مي كنيد تاريخ گذاري نموده و بنويسيد كه چه قدر وقت صرف آن كرده ايد .نتايج آزمايشات ، فهرست مواد مورد استفاده ، يادداشت هاي مربوط به تحقيق زمينه اي و مشخصات منابع مورد استفاده را به دقت در آن ثبت كنيد .هر مشكلي را كه در جريان كار با آن مواجه مي شويد يادداشت كنيد . راه حل هايي را كه براي غلبه بر مشكلات به كار گرفته ايد يادداشت كنيد . در صورت نياز از مراحل مختلف پروژه خود عكس بگيريد تا بتوانيد يك گزارش تصويري از تلاش هايتان را به ديگران نشان دهيد .( اختياري )تحقيق زمينه اي : منظور از تحقيق زمينه اي مراجعه به منابع اطلاعاتي و جمع آوري اطلاعات مورد نياز براي انجامپروژه علمي است . اين فعاليت از اجزاي ضروري انواع مختلف پروژه علمي مي باشد .۲-عناوين مختلف را كنكاش كنيد و با نيروي فكرتان يك موضوع جديد براي پروژهخود بسازيد ( از عناوين كلي سوالاتي جزئي براي پروژه خود استخراج كنيد )به چه چيزهايي علاقه داريد ؟ ورزش ، رايانه ، حيوانات ، غذا ، ساخت اشيا ... و غيره . به كدام يك از شاخه هايعلم علاقمند هستيد ؟گياهان ( گياه شناسي )قارچ ها ، باكتري ها ( ميكروب شناسي )جانوران ( جانور شناسي )بدن انسان ( كالبدشناسي )الكتريسيته ، جاذبه ، نيرو ، نور (فيزيك )مواد شيميايي ، اسيدها و بازها ( شيمي )حافظه ، خيال ، آموزش ( روانشناسي )آتشفشان ها ، سنگ ها ، آب و هوا ( زمين شناسي )آزمودن محصولات مصرفي ( دانش محصولات مصرفي )مطالعه آماري ( آمار )نگاه به كتابهاي درسي ٬ علمي ، دايره المعارف ها و سايت هاي علمي مي تواند در پيدا كردن موضوع پروژه به شماكمك كند .۳- نوع پروژه خود را مشخص كنيد۱- جمع آوري( كلكسيون ) همراه با طبقه بندي -۳پروژه جمع آوري شامل مجموعه اي از اشياء مي شود كه بر اساس شباهت ها و تف اوت ها گروه بندي شده وبرچسب خورده باشند. جمع آوري مي تواند پروژه خوبي براي دانش آموزان پايه هاي اول و دوم باشد.مثال :فرض كنيد ۱۲ قطعه سنگ از اطراف محل زندگي خود جمع آوري نموده ايد . ممكن است شما آنها را بر اساسرنگ ، اندازه و يا ميزان درخشندگي دسته بندي كنيد . يا ممكن است سنگها را به ترتيب زير طبقه بندي كنيد :ابتدا آنها را در آب خيس كرده و سپس آنها را روي يك سطح زبر بخراشيد . با مقايسه اندازه و رنگ رگه هايي كهروي سطح زبر برجاي مي ماند مي توانيد سنگها در سه گروه نرمترين ها ، نيمه سخت ها و سخت ترين هاطبقه بندي كنيد .نمونه هايي از پروژه هاي جمع آوري :پرهادانه هاي انگورتكه هاي پوست درختانپوسته هاي تخم پرندگانعدسي هالانه هاي خالي حشراتفسيل هابرگ هاريشه ها..نكته :طبقه بندي يك مجموعه را به سه طريق مي توان انجام داد :الف- طبقه بندي براساس شباهت ها و تفاوت هاي ظاهري ( مثال : طبقه بندي مجموعه اي از سنگ ها به دوگروهصاف و ناصاف )ب- طبقه بندي براساس نوع كاربرد ( مثال : طبقه بندي گياهان از لحاظ كاربرد به سه گروه دارويي ، خوراكي وصنعتي )ج - طبقه بندي بر اساس نوع عملكرد ( مثال : طبقه بندي تصوير در آينه ها و عدسي ها به حقيقي و مجازي )حال اين پرسش پيش مي آيد كه پروژه هاي جمع آوري و طبقه بندي را كه براي دانش آموزان پايه هاي اول ودوم توصيه مي شود در كدام يك از اين قالبها انجام دهيم . با اندكي دقت در اهداف پروژه هاي علمي براي دانشآموزان پايه هاي اول و دوم ابتدايي ، يعني تقويت كنجكاوي و مهارت مشاهده كردن ، مشخص مي شود كه طبقهبندي بر اساس شباهت ها و تفاوت ها مناسبترين گزينه براي اين دانش آموزان است ، چرا كه باعث افزايشكنجكاوي آنان در طبيعت ( براي جمع آوري اقلام ) و تقويت مهارت مشاهده ( براي طبقه بندي اقلام ) در آنانمي شود . اهداف ساير روش هاي طبقه بندي ، يعني طبقه بندي از نظر كاربرد و عملكرد ، معمولا در ترازهاييبالاتر از پايه هاي اول و دوم قرار مي گيرد و منجر به افزايش دانش و مهارت دانش آموزان ( پايه هاي سوم و بالاتر) از طريق نمايش علمي مي شود .۲- نمايش علمي -۳در نمايش علمي دانش آموز اطلاعات مربوط به موضوع انتخابي خود را از منابع اطلاعاتي يا از طريق مشاهده مستقيمگرد آوري نموده و آنها را در يكي از قالب هاي تحقيق ، مدل و يا نمايش به بازديد كنندگان ارائه مي نمايد .ويژگي مشترك پروژه هايي كه در اين سه قالب قرار مي گيرند اين است كه در همه آنها از حقايق و دستآوردهاي علمي كشف شده استفاده شده و انجام آزمايش و دستكاري در متغيرها توسط دانش آموز ، در توليد ايناطلاعات نقشي نداشته است . در عين حال همين ويژگي مهمترين تفاوت نمايش علمي با آزمايش محسوب مي شود .در پروژه تحقيق دانش آموز به نمايش اطلاعات مكتوب و تصاوير بسنده مي كند اما در پروژه هاي مدل و نمايشعلاوه بر ارائه اطلاعات مكتوب و تصاوير ، دانش آموز سعي مي كند با استفاده از اشياء چگونگي و چرايي ساختمانوعملكرد آنها را براي بازديد كنندگان نمايش دهد .۱ مدل ( ساخت نمونه ) -۲-۳پروژه مدل سازي شامل ساخت اشياء براي توضيح چرايي يا چگونگي ساختمان آنهاست . در اين نوع پروژه دانشآموز مدلي از يك شي ء را ساخته و نمايش مي دهد و يا كاربرد آن را شرح مي دهد. اگر دانش آموز قادر بهساخت مدل نباشد ، مي تواند از پوستر يا نقاشي استفاده نمايد . مدل ها كمك مي كنند تا با ساختمان اشيا بهتر آشناشويم : اشياي خيلي كوچك ( مثل ملكول ها ) ، اشياي خيلي بزرگ ( مثل ساختار درون زمين يا ساختار منظومهشمسي ) اشيايي كه به سادگي در دسترس نيستند ( مثل اندام ها و دستگاه هاي درون بدن ) و يا وسايلي كه افراد بهندرت شانس ديدن آنها را پيدا مي كنند ( مثل يك فضا پيما يا يك پل معلق ) به علاوه ، بعضي مدل ها قادر به كارهستند و علاوه بر توضيح چرايي و چگونگي ساختمان شيء مورد نظر كاركرد آن را هم نمايش مي دهند . كاركردصحيح ، انطباق با حالت اصلي ، سهولت كاربرد و اقتصادي بودن از جمله مواردي است كه بايد در ساخت مدل ها بهآن ها توجه كرد . مدل ها را مي توانيد به صورت مولاژ ، برش ، ماكت و يا قادر به كار بسازيد .مثال :شايد شما بخواهيد مدلي از يك پل را با چوب كبريت يا چوب بستني بسازيد . نقشه هاي روي تابلوي نمايش شمامي تواند قطعات مختلف پل را نشان دهد و تحقيق شما مي تواند شرح دهد كه اين پل چگونه ساخته مي شود ، چراچنين ساختمان و نقشه اي دارد و در چه مواردي كاربرد دارد . يا با استفاده از تصاوير بدن انسان ، دستگاه عصبي رانشان دهيد .نمونه هايي از پروژه هاي مدل :مدل منظومه شمسيبرش گياهانقادر به كارها ( ماشين گرمايي ، موتور الكتريكي و ... )مدل ماهواره اميدپوستر زنجيره غذاييماكت نقاط امن و غير امن خانه در زلزلهمولاژ اندام هاي بدن۲- نمايش -۲-۳پروژه نمايش شامل استفاده از اشياء براي نمايش چرايي يا چگونگي عملكرد آنها و تبيين اصول علمي حاكم برآنهاست . در اين نوع پروژه دانش آموز يك واقعيت يا اصل علمي خاص را بازسازي نموده و نمايش مي دهد .مثال :شايد شما بخواهيد اين اصل علمي را نمايش دهيد كه آب و مواد محلول در آن از طريق ساقه گياه بالا رفته و بهبرگ ها و شاخه ها مي رسد . براي اين كا ر مي توانيد مقداري رنگ غذا را در آب حل كنيد و ساقه چند گلميخك سفيد را در آن قرار دهيد . تغيير رنگ گلهاي ميخك اصل علمي مورد نظر را به شما و بازديدكنندگان پروژهشما نمايش خواهد داد .نمونه هايي از پروژه نمايش :نمايش نحوه كار قطب نمانمايش تشكيل رنگين كماننمايش بازتابش نور از سطح آينهنمايش توليد آهن ربانمايش خورشيد گرفتگي و ماه گرفتگينمايش ويژگي هاي مخلوطنمايش عملكرد پريسكوپ ، ذره بين ، كوره آفتابي و ...نمايش نفوذ پذيري خاكنمايش رسوب گذاري خاك۳- تحقيق -۲-۳پروژه تحقيق يك گزارش علمي محسوب مي شود . دراين نوع پروژه شما اطلاعات موجود در باره يك موضوعمشخص را جمع آوري نموده و آنچه را كه در مجموع ياد گرفته و يا كشف كرده ايد به مخاطبان ارائه مي كنيد. اينجزئيات را مي توان از طريق مشاهده مستقيم و يا از طريق منابع مختلف اطلاعاتي به دست آورد .مثال :تحقيق در باره مراحل دگرديسي قورباغه . شما مي توانيد اين تحقيق را به دو شيوه مختلف انجام دهيد . شيوه اول ايناست كه محفظه اي را شبيه آكواريوم آماده كنيد و با جمع آوري تخم قورباغه در آن مراحل رشد و تكامل قورباغهرا از ابتدا تا انتها مستقيما مشاهده و ثبت نماييد . شيوه دوم اينكه به منابع مختلف اطلاعاتي ( كتاب ها ، اينترنت ،افراد متخصص ، مجلات و ..... ) مراجعه نماييد و از اين طريق موضوع خود را عميقا جستجو كنيد و اطلاعات جمعآوري شده خود را به روشي روشن و جالب گزارش دهيد . البته به ياد داشته باشيد كه در رويكرد اول هم شما ازتحقيق زمينه اي و مراجعه به منابع اطلاعاتي بي نياز نخواهيد بود .نمونه هايي از پروژه هاي تحقيق :شباهت ها و تفاوت هاي بين دوزيستان و خزندگانگازهاي مختلف موجود در هوا و كاربردهاي آنان در زندگي بشرهلال هاي ماهتولد و مرگ ستارگانبارانهاي اسيديانواع ميمونها۳- آزمايش -۳در اين نوع پروژه يك مسئله مشخص مطرح مي شود كه دانش آموز در ابتدا جواب آن را نمي داند ، بنابراين طيكردن مراحل روش علمي و انجام آزمايش براي كشف جواب سوال از ضروريات اين نوع پروژه محسوب مي شود.مراحل روش علمي :طرح مسئله oانجام تحقيق زمينه اي oارائه فرضيه oاجراي آزمايش oثبت نتايج oنتيجه گيري oمثال :دانش آموز اين سوال را براي پروژه خود مطرح مي كند كه علت سياه شدن پوست ميوه هاي انار چيست . با انجاميك تحقيق زمينه اي و مصاحبه با باغداران انار به فرضيه آفتاب سوختگي مي رسد و سپس آزمايشي را طراحي واجرا مي كند كه طي آن دو دسته ميوه روي درخت انار را انتخاب و براي يگ گروه با مقوا سايه بان درست مي كندتا آفتاب به آنها نتابد . پس از دو ماه نتايج به دست آمده را ثبت مي كند ، يعني پوست كدام گروه سياه شده و كداميك سياه نشده است و در پايان نتيجه گيري مي كند كه آيا فرضيه اش صحيح بوده يا خير .نكته مهم – به تفاوت هاي ميان پروژه آزمايش و نمايش توجه كنيد . بسياري از افراد و كتاب ها اين دو نوعپروژه را با هم اشتباه مي گيرند . در اينجا به دو مثال از عناوين پروژه اشاره مي شود كه هر دو به موضوع رنگينكمان مربوط مي شوند اما يكي در قالب پروژه نمايش و ديگري در قالب آزمايش قرار مي گيرد .نمايش : رنگين كمان چگونه شكل مي گيرد ؟آزمايش : آيا مي توان با استفاده از مايعي غير از آب رنگين كمان ساخت ؟نمونه هايي از پروژه هاي آزمايش :رنگ جسم چه تاثيري بر ميزان جذب انرژي تابشي خورشيد دارد ؟صداي انسان از ميان يك لوله تا چه مسافتي منتقل مي شود ؟آيا جامدات مختلف صوت را به يك اندازه از خود عبور مي دهند ؟آيا عواطف انساني مي تواند بر رشد يك گياه موثر باشد ؟آيا مورچه ها سليقه غذايي دارند ؟آيا دما بر قدرت يك آهنرباي دائمي تاثير دارد ؟دانش آموزان پايه سوم و بالاتر بهتر است از انتخاب پروژه هاي جمع آوري خودداري نموده و پروژه خود را ازانواع ديگر انتخاب نمايند .۴- طراحي و ساخت -۳پروژه هاي طراحي و ساخت ، پروژه هايي هستند كه در آنها دانش آموز براي پاسخگويي به يك نياز مشخص بهابداع يك وسيله ، فن (تكنيك) يا برنامه كامپيوتري دست مي زند و پس از طراحي آن را مي سازد و تست مي كندو نهايتا آن را به نمايشگاه علمي ارائه مي نمايد . اين كار مستلزم طي كردن روش مهندسي است و بايد گفت كهحاصل آن، اختراعِ يك وسيله ، فن(تكنيك) و يا برنامه كامپيوتري است .مثال :مي خواهيم راهي پيدا كنيم كه اگر گلدانهاي خانه در معرض كم آبي قرار گرفتند به نوعي از اين اتفاق مطلع شويمتا از خشك شدن گياهان درون آنها جلوگيري كنيم . و در پاسخ به اين نياز با طي كردن روش مهندسي وسيله ايابداع مي كنيم كه با اعلام هشدار به موقع ما را از خشك شدن خاك گلدان مطلع كند .مراحل روش مهندسي :تعريف يك نياز oانجام تحقيق زمينه اي oپايه ريزي مشخصات طرح (استانداردها و معيارها) oآماده سازي طرح هاي مقدماتي oساخت و آزمايش يك نمونة اوليه oطراحي و آزمايش مجدد در صورت لزوم oارائه نتايج oنمونه هايي از پروژه هاي طراحي و ساخت :طراحي و ساخت يك تله ي كار آمد براي سوسك حمامساخت يك موشك كاغذي با زمان پرواز طولاني ؟ساخت يك آبپاش چمن كه بهتر از نمونه هاي فعلي كار مي كند؟طراحي يك خانه با كمترين اتلاف انرژيساخت يك بتن سبكتر و مقاومتر از نمونه هاي فعليطراحي و ساخت يك پل كه بيشترين وزن را تحمل مي كند ؟كاغذ با چه مدل تاخوردگي بيشترين فشار را تحمل مي كند ؟يك دستگاه تصفيه كننده ي آب با انرژي خورشيدساخت يك دام براي حشرات پرندهيك دستگاه موش يابوسيله اي براي دور نگهداشتن مورچه ها از آشپزخانهابداع فن(تكنيك) جديدي براي تجزيه آبابداع فن(تكنيك) جديدي براي كاشت هندوانه در مناطق خشكطراحي و ساخت يك برنامه كامپيوتري براي ويروس يابيطراحي و ساخت يك برنامه كامپيوتري براي ذخيره آدرس و شماره تلفن افرادطراحي و ساخت يك برنامه كامپيوتري براي هدايت خودكار يك روبات زنده يابنكته مهم ۱– به تفاوت هاي ميان پروژه هاي طراحي و ساخت و آزمايش توجه كنيد . دانشمندان در اين بارهتحقيق مي كنند كه چه قوانيني بر پديده هاي طبيعت حاكم است ، در حالي كه مهندسان و برنامه نويسان كامپيوترچيزهاي جديد مثل ماشين ها ، برنامه ها و تكنيكها را ابداع مي كنند . از آنجايي كه مهندسان و برنامه نويسانكامپيوتر، در مقايسه با دانشمندان اهداف متفاوتي دارند ، آنها روش متفاوتي را هم در مسير كارشان دنبال مي كنند .روش علمي در علوم پايه اي (محض ) استفاده مي شود و براي انجام پروژه هايي كه با علوم زيستي ، زمين ، شيمي ،فيزيك و همچنين آزمودن محصولات مصرفي سروكار دارند كاربرد دارد .روش مهندسي در علوم كاربردي استفاده مي شود و در پروژه هايي به كار مي رود كه ما مي خواهيم در آنها چيزيرا طراحي كنيم و بسازيم كه براي حل يك مشكل از زندگي بشر مفيد باشد .مقايسة روش علمي و روش طراحي مهندسيروش علمي روش مهندسيسؤال خودتان را بيان مي كنيد يك نياز تعريف مي كنيدتحقيق زمينه اي انجام مي دهيد تحقيق زمينه اي انجام مي دهيدفرضية خودتان را شكل مي دهيد ، متغيرها را تعيين مي كنيد مشخصات طرح را پايه ريزي مي كنيد (معيارها و استانداردها)آزمايش طراحي مي كنيد ، مواد و روش كار را تعيين مي كنيد طرح هاي مقدماتي را آماده مي كنيدفرضية خودتان را با انجام يك آزمايش محك مي زنيد يك نمونة اوليه مي سازيد و آن را آزمايش مي كنيدداده ها راتحليل مي كنيدو نتيجه گيري هارا استخراج مي كنيد تست مي كنيد و اگر لازم بود طراحي مجدد مي كنيدنتايج را ارائه مي كنيد نتايج را ارائه مي كنيدنكته مهم ۲– به تفاوت هاي ميان پروژه طراحي و ساخت و مدل توجه كنيد. در پروژه مدل كه نوعي نمايشعلمي محسوب مي شود دانش آموز سعي مي كند تا مدلي از يك شيء واقعي را بسازد و هدف او معرفي عملكرد ياساختمان آن شيء است . اما در پروژه هاي طراحي و ساخت هدف دانش آموز ساخت يك وسيله ، فن يا برنامه درپاسخ به يك نياز معين است و هدف او صرفا بازسازي ساختمان يك شيء از پيش تعيين شده نيست و پاسخ به نيازتعريف شده ، محور كار او را تشكيل مي دهد .نكته مهم ۳– وسيله ابداع شده نبايد از روي يك كيت آماده ساخته شده باشد بلكه بايد حاصل تلاش و ابتكارسازنده باشد . ( اختراعات ديگران را دوباره اختراع نكنيد! )۴- موضوع مورد علاقه خود را به يك پروژه تبديل كنيد۱- نكات قابل توجه در پروژه جمع آوري -۴۱- به خاطر داشته باشيد هر كاري را كه براي پروژه انجام مي دهيد با ذكر تاريخ در دفتر "دفتر كارنما "ثبت كنيد و بنويسيد كه چه قدر وقت صرف آن كرده ايد .۲- اقلامي را انتخاب كنيد كه آنها را داريد و يا اينكه مي توانيد به آساني آنها را جمع آوري نماييد . ايناقلام بايد به اندازه كافي به هم شباهت داشته باشند كه بتوان آنها را يك مجموعه ناميد و در عين حال بهاندازه كافي تفاوت داشته باشند كه بتوان آنها را در گروه هاي مختلف طبقه بندي كرد .۳- تحقيق زمينه اي را با يادداشت برداري از كتابها ، وب سايت ها و يا مقالاتي كه در باره موضوع شمابحث مي كنند آغاز كنيد اين ها "منابع" شما را تشكيل خواهند داد. تحقيق شما وقتي كامل مي شود كهحداقل بتوانيد براي ۵ دقيقه با كلمات خودتان در باره موضوعتان بحث كنيد .۴- پس از تكميل تحقيقات ، اطلاعات به دست آمده را در قالب بند (پاراگراف ) سازمان دهي كنيد . اينمطالب همان "تحقيق زمينه اي" شما است كه روي تابلوي نمايش خواهيد چسباند .۵- طبقه بندي را بر اساس خصوصيات فيزيكي ، نوع گونه و يا محل كشف تعريف كنيد . خصوصياتفيزيكي شامل مواردي مثل رنگ ، وزن و يا شكل مي شود . اطمينان حاصل كنيد كه حداقل دو نمونهبراي هر دسته فراهم نموده ايد . همچنين مطمئن شويد كه به وضوح دسته ها را مي شناسيد . اين همان "طرح طبقه بندي " است .۶- مشخص كنيد كه آيا مي خواهيد مجموعه خود را روي تابلوي نمايش بچسبانيد و يا آن را مقابل تابلوينمايش و روي ميز قرار دهيد .۷- بخش" سپاسگزاري " را روي تابلوي نمايش فراموش نكنيد ( نام افرادي كه در انجام پروژه به شماكمك كرده اند با ذكر اينكه چگونه شما را كمك كرده اند )۸- با دقت به تركيب تابلوي نمايش خود توجه كنيد . ترتيب مطالب روي تابلو بايد گويا و به لحاظ بصريجذاب باشد . مطمئن شويد كه تابلو همه موارد لازم از جمله عكس را دارد و دفتر كارنماي خود را همكنار تابلو بگذاريد . در آخرين قدم يك " عنوان " خلاقانه به تابلوي خود اضافه كنيد .۹- اطمينان حاصل كنيد كه پروژه خود را خوب فهميده ايد و مي توانيد در باره آنچه از آن آموخته ايد باديگران صحبت كنيد . تمرين كنيد كه بتوانيد پروژه خود را به يك فرد بزرگسال توضيح دهيد .توجه : اگر در پروژه شما اقلامي به كار رفته است كه مجاز به نمايش آنها در سالن نمايشگاه نيستيد مي توانيد ازآنها عكس بگيريد و عكس آن ها را روي تابلوي نمايش خود الصاق كنيد .۲- براي پروژه هاي نمايش علمي -۴۱- به خاطر داشته باشيد هر كاري را كه براي پروژه انجام مي دهيد با ذكر تاريخ در "دفتر كارنماي "پروژه ثبت كنيد و بنويسيد كه چه قدر وقت صرف آن كرده ايد . همواره از مراحل كار خود عكستهيه كنيد ، چرا كه اين عكس ها مورد نياز دفتر كارنماي شما يا تابلوي نمايشتان خواهد بود . بنويسيدكه چگونه به فكر انجام اين پروژه افتاديد.۲- در مورد نوع نمايش علمي خود تصميم بگيريد . آيا مي خواهيد در پروژه خود به ارائه يك تحقيق بسندهكنيد ويا اينكه فراتر رفته و با ساخت يك مدل ويا ترتيب يك نمايش، پروژه خود را تكميل نماييد.۳- وسايل مورد نيازتان را براي اجراي نمايش علمي تهيه كنيد . مي توانيد از وسائل آزمايشگاه يا وسايلخانگي استفاده كنيد و يا خودتان وسيله اي را بسازيد .اگر مي خواهيد وسيله اي بسازيد ( به عنوان مدل يابراي نمايش ) اطمينان حاصل كنيد كه وقت كافي براي ساخت آن داريد ( چون ساخت بعضي مدل ها ياوسائل بسيار وقت گير است ) و اگر نمي خواهيد وسيله يا مدلي بسازيد تصميم بگيريد كه به جاي آنقرار است از چه چيزي استفاده كنيد ، عكس ، نقشه ، پوستر و يا اشياء خانگي۴- تحقيق زمينه اي را با يادداشت برداري از كتابها ، وب سايت ها و يا مقالاتي كه در باره موضوع شمابحث مي كنند آغاز كنيد اين ها "منابع" شما را تشكيل خواهند داد. خواهيد ديد تحقيق شما وقتي كاملمي شود كه حداقل بتوانيد براي ۵ دقيقه با كلمات خودتان در باره موضوعتان بحث كنيد .۵- پس از تكميل تحقيقات ، اطلاعات به دست آمده را در قالب پاراگراف سازمان دهي كنيد . اين مطالبهمان "تحقيق زمينه اي" شما است كه روي تابلوي نمايش خواهيد چسباند .۶- همچنين بايد قسمتي از تابلوي نمايش خود را به " شرح نمايش علمي " اختصاص دهيد و در آن قسمتدر مورد موضوع خود و اينكه پروژه مدل ، نمايش و يا تحقيق شما قصد نشان دادن چه چيزي را داردتوضيح دهيد .۷- در تابلوي نمايش بخشي به نام " نتيجه گيري " ايجاد كنيد و مطالب خود را درباره آنچه از پروژه خودآموخته ايد و همچنين مواردي كه بواسطه پروژه شما بهبوديافته اند را توصيف كنيد .۸- بخش" سپاسگزاري " را روي تابلوي نمايش فراموش نكنيد ( نام افرادي كه در انجام پروژه به شماكمك كرده اند با ذكر اينكه چگونه شما را كمك كرده اند )۹- با دقت به تركيب تابلوي نمايش خود توجه كنيد . ترتيب مطالب روي تابلو بايد گويا و به لحاظ بصريجذاب باشد . مطمئن شويد كه تابلو همه موارد لازم از جمله عكس را دارد و دفتر كارنماي خود را همكنار تابلو بگذاريد . در آخرين قدم يك " عنوان " خلاقانه به تابلوي خود اضافه كنيد . نام عكاس را همحتما در كنار عكس ها بنويسيد .۱۰ - اطمينان حاصل كنيد كه پروژه خود را خوب فهميده ايد و مي توانيد در باره آنچه از آن آموخته ايد باديگران صحبت كنيد . تمرين كنيد كه بتوانيد پروژه خود را به يك فرد بزرگسال توضيح دهيد .۳- براي پروژه هاي آزمايش -۴۱- دفتر كارنما :به خاطر داشته باشيد هر كاري را كه براي پروژه انجام مي دهيد با ذكر تاريخ در "دفتر كارنماي " پروژه ثبت كنيد و بنويسيد كه چه قدر وقت صرف آن كرده ايد . همواره از مراحل كار خود عكستهيه كنيد ، چرا كه اين عكس ها مورد نياز دفتر كارنما يا تابلوي نمايش خواهد بود .۲- مديريت زمان:از يك جدول زمانبندي استفاده كنيد تا بتوانيد پروژه خود را طبق يك برنامه زماني مشخص پيش ببريد و در نهايت تابلوي نمايش خود را به موقع آماده كنيد . اگر پروژه شما با موجودات زندهسروكار دارد ( افراد ، گياهان و جانوران ) بايد مطمئن شويدكه وقت كافي براي آزمايش خود داريد .( به ياد داشته باشيد كه رشد گياهان كند و زمانبر است )۳- انتخاب موضوع و تعريف مسئله :فهرستي از موضوعات مورد علاقه خود را در دفتر كارنمايتان يادداشت كنيد . براي اينكه از ميان فهرست خود مناسبترين موضوع را انتخاب كنيد اين سوالات را از خودتان بپرسيد : - آيا مي توانم اطلاعات كافي در باره موضوع مورد نظرم پيدا كنم ؟- آيا آزمايش كردن روي اين موضوع نياز به وسايل يا شرايط خيلي خاصي دارد ؟- آيا وقت كافي دارم كه روي موضوع مورد نظر آزمايش انجام دهم ؟اطمينان حاصل كنيد كه موضوع مورد نظر شما قابليت طراحي و اجراي آزمايش را دارد موضوع شما نبايد فقط به ساخت يك وسيله ختم شود چرا كه در اين صورت از نمايش علمي فراتر نرفته ايد .موضوع منتخب خود را پس از طي مراحل فوق در قالب يك سوال آزمون پذير بنويسيد . اين جمله سوالي " مسئله " ناميده مي شود . مسئله در واقع همان سوالي است كه آزمايش شما سعي دارد به آنپاسخ دهد .۴- جمع آوري اطلاعات :سري به كتابخانه بزنيد تا ازكتابها ، مجلات ، دائره المعارف ها و منابع اينترنتي اطلاعات مرتبط با موضوع خود را جمع آوري كنيد .آنچه را كه پيدا مي كنيد در دفتر كارنماي خود يادداشت كنيد . به خاطر داشته باشيد كه مشخصات كتاب يا وب سايتي راكه مطلب را از آن استخراج كرده ايد با ذكر نويسنده ، سال نشر و ناشر يادداشت كنيد چرا كه اين ها بعدا "منابع" شما را تشكيل خواهند داد.با افراد متخصص گفتگوكنيد و اطلاعات خود را كامل كنيد . از معلم يا والدين خود بخواهيد كمك كنند تا يك قرار مصاحبه با افراد مطلع در باره موضوعتان تنظيم كنيد. اگر هم لازم شد از طريق پست الكترنيكي و يا نامه نگاري با شركت ها و افراد متخصص ارتباطبرقرار كنيدتحقيق شما وقتي كامل مي شود كه به يك حدس هوشمندانه در باره جواب مسئله دست پيدا كنيد . اين حدس هوشمندانه همان فرضيه است .پس از تكميل تحقيقات ، اطلاعات به دست آمده را در قالب پاراگراف سازمان دهي كنيد . اين مطالب همان "تحقيق زمينه اي" شما است كه روي تابلوي نمايش خواهيد چسباند .۵- فرضيه سازي :فرضيه" حدس هوشمندانه شماست كه برپايه اطلاعاتي كه جمع آوري نموده ايد مطرح مي كنيد . " فرضيه اعلام مي كند كه در نتيجه تغييراتي كه شما در جريان آزمايش اعمال مي كنيد چه اتفاقاتي رخ خواهد داد.فرضيه در واقع پيش بيني مي كند كه چگونه در اثر تغيير دادن يك عامل ، عامل ديگر تغيير خواهد كرد. اين همان چيزي است كه آن را علت و معلول مي نامند .فرضيه خود را در قالب يك جمله به طور واضح و به روش زير در دفتر كارنما بنويسيد: من حدس مي زنم كه ................................................. باعث ........................................ مي شود .۶- تعيين متغيرها :متغيرها شامل تمام عواملي مي شوند كه مي توانند در آزمايش شما تغيير كنند . در هرآزمايشي ، تنها مجازيد كه يك عامل را تغيير دهيد . دنبال پيدا كردن اين باشيد كه چه عاملي سبب( علت ) رخ دادن يك پديده مي شود . علت در فرضيه شما همان متغير مستقل است . معلول در فرضيه شما همان متغير وابسته است . تنها عاملي كه مجاز به تغيير دادن آن در جريان آزمايش هستيد "متغير مستقل" است . و آنچه كه پس از اين تغييرات رخ مي دهد همان "متغير وابسته" است . ساير عوامل درجريان آزمايش شما هيچ تغييري نمي كنند كه به آنها "متغيرهاي كنترل شده " مي گويند.متغيرهاي مستقل ، وابسته وكنترل شده ي آزمايش خود را تعيين كنيد و در دفتر كارنما بنويسيد . اين نوشتار بعدا در بخشي از تابلوي نمايش شما به عنوان "تعاريف " خواهد آمد . در بخش تعاريف علاوهبر تعريف متغيرها هر لغت مهمي را هم كه درعبارت مسئله به كار رفته و ممكن است براي شما ياديگران نا آشنا وجديد باشد تعريف كنيد .۷- طراحي آزمايش :فهرست مواد " مورد نياز براي انجام آزمايش خود را بنويسيد . " روش كار " خود را طراحي كنيد و در دفتر كارنما ، شرح دهيد. مراحل را به دقت و به ترتيب " پيش بيني كنيد و يك دستورالعمل گام به گام براي اجراي آزمايش خود بنويسيد.يك آزمايش بايد حداقل شامل دو گروه باشد. يك گروه ، گروه " كنترل " و ديگري گروه " متغير " است. هر دو گروه كاملا يكسان هستند مگر در يك مورد خاص ." متغير مستقل " همانمورد خاصي است كه تفاوت مي كند و شما مي خواهيد اثر آن را در آزمايش بيازماييد. مثال : فرضكنيد مسئله شما اين است كه بچه چرا گريه مي كند ؟ و شما به اين فرضيه رسيده ايد كه علت آننبود بطري شير اوست . براي اثبات اين فرضيه بايد آزمايش هاي زير را در دو گروه كنترل و متغيرانجام دهيد :گروه متغيرگروه كنترلدر جريان آزمايش روي گروه كنترل هيچ تغييري ايجاد نمي كنيد . گروه كنترل ثابت مي كند هر نتيجه اي كه در گروه متغير اتفاق مي افتد ناشي از تغييراتي است كه شما اعمال كرده ايد .۸- اجراي آزمايش :آزمايش خود را حداقل ۳ بار تكرار كنيد . در اجراي آزمايش از دستورالعمل گام به گامي كه نوشته ايد دنباله روي كنيد . هر چيزي را كه انجام مي دهيد يا مشاهده مي كنيد در دفتر كارنما يادداشت كنيد ، هرچند بعضي چيزها به نظر شما كودكانه يا كم اهميت برسند .اگر چيزي را اندازه گيري مي كنيد حتما بايد از واحدهاي استاندارد مثل سانتيمتر ، گرم و يا ليتر استفاده كنيد .هر بار كه آزمايش مي كنيد ، زمان و تاريخ آن را در دفتر كارنما يادداشت كنيد . شايد بخواهيد از آنچه رخ مي دهد عكس بگيريد يا تصويري را بكشيد . نگران خط خوردگي در دفتر كارنماي خود نباشيد ! هيچ گاه اشتباهات خود را از دفتر كارنما پاك نكنيد و فقط كافي است روي آنها يك خط بكشيد .۹- ثبت و سازماندهي نتايج :نتايج ، آنچه را كه رخ داده بيان مي كنند . به خاطر داشته باشيد كه يك آزمايش خوب نتايجي را به همراه خواهد داشت كه به آساني قابل اندازه گيري باشند .از يك جدول براي ثبت نتايج در دفتر كارنمايتان استفاده كنيد . نتايخ خود را به شكل يك نمودار در آوريد . اگر آنچه رخ داده است خلاف آن چيزي بوده است كه شما انتظار داشته ايد ، نگران نباشيد. ۱۰ - نتيجه گيري :به مجموعه اتفاقاتي كه رخ داده است فكر كنيد . نتيجه گيري در اين باره بحث مي كند كه آيا نتايج به دست آمده از آزمايش ، فرضيه شما راتاييد مي كند يا نه.نتيجه گيري " خود را در قالب يك پاراگراف و به اين شكل در دفتر كارنماي خود يادداشت كنيد " :نتايج آزمايش فرضيه من را تاييد مي كنند زيرا ........................................................نوزاد گريان + بطري شير = نوزاد آرام و شادمسئله + متغير مستقل = متغير وابستهنوزاد گريان + نبود بطري شير = نوزاد همچنان گريه مي كندمسئله + هيچ گونه تغيير در هيچ چيز = كنترلنتايج آزمايش فرضيه من را تاييد نمي كنند زيرا .......................................................اگر راهكارهايي براي بهبود آزمايش خود داريد آنها را هم ذكر كنيد. ۱۱ - گزارش كتبي:براي پروژه خود يك گزارش كتبي بنويسيد . ( روش نگارش آن در ادامه خواهد آمد ) ۱۲ - تابلوي نمايش:تابلوي نمايش خود را بسازيد و اين قسمت ها را در آن بگنجانيد : مسئله ، فرضيه ، تعاريف ، تحقيق زمينه اي ، روند آزمايش ( روش كار ) ، نتايج ( در قالب جدول يا نمودار ) ، نتيجه گيري و منابعهمچنين بخش" سپاسگزاري " را روي تابلوي نمايش فراموش نكنيد ( نام افرادي كه در انجام پروژهبه شما كمك كرده اند با ذكر اينكه چگونه شما را كمك كرده اند )با دقت به تركيب تابلوي نمايش خود توجه كنيد . ترتيب مطالب روي تابلو بايد گويا و به لحاظ بصري جذاب باشد . مطمئن شويد كه تابلو همه موارد لازم از جمله عكس را دارد و دفتر كارنمايخود را هم كنار تابلو بگذاريد . در آخرين قدم يك " عنوان " خلاقانه به تابلوي خود اضافه كنيد .نام عكاس را هم حتما در كنار عكس ها بنويسيد .۱۳ - تمرين براي ارائه شفاهي پروژه :اطمينان حاصل كنيد كه پروژه خود را خوب فهميده ايد و مي توانيد در باره آنچه از آن آموخته ايد با ديگران صحبت كنيد . تمرين كنيد كه بتوانيد پروژه خود را به يك فرد بزرگسال توضيح دهيد .۴- براي پروژه هاي طراحي و ساخت -۴۱- دفتر كارنما :به خاطر داشته باشيد هر كاري را كه براي پروژه انجام مي دهيد با ذكر تاريخ در "دفتر كارنماي " پروژه ثبت كنيد و بنويسيد كه چه قدر وقت صرف آن كرده ايد . همواره از مراحل كار خود عكستهيه كنيد ، چرا كه اين عكس ها مورد نياز دفتر كارنما يا تابلوي نمايش خواهد بود .۲- مديريت زمان:از يك جدول زمانبندي استفاده كنيد تا بتوانيد پروژه خود را طبق يك برنامه زماني مشخص پيش ببريد و در نهايت تابلوي نمايش خود را به موقع آماده كنيد . موضوعي را انتخاب كنيد كه بتوانيد تازمان برپايي نمايشگاه طراحي ، ساخت و آزمودن آن را تمام كنيد . براي مديريت زمان مي توانيد ا زجدول زمانبندي پروژه هاي طراحي و ساخت استفاده كنيد .۳- تعريف نياز:با بررسي حوزه هاي مورد علاقه خود ( ورزش ، هواپيماها ، موشك ها ، انرژي ، الكتريسيته ، باغباني و ... ) يك نياز مشخص و لازم التوجه تعيين كنيد. اين نياز محور اصلي كار شما است و وسيله ، فن يابرنامه اي كه طي اين پروژه اختراع مي كنيد پاسخ گوي اين نياز خواهد بود .۴- تحقيق زمينه اي:اطلاعاتي را جمع آوري كنيد كه به شما در فهم دانش مربوط به حوزه طرحتان كمك كند ، همچنين اطلاعات جامعي در مورد نياز مصرف كنندگان ، محصولات مشابه و استانداردها و معيارهاي موجود درمورد طرح فراهم كنيد.۵- تعيين مشخصات طرح :مشخصات طرح در واقع آن معيارها ، استانداردها و محدوديت هايي هستند كه شما براي طرح خودتان معين مي كنيد و بر اساس آن تصميم مي گيريد كه محصول نهايي را چگونه بسازيد . مشخصاتمعمول كه در اغلب طرح ها مد نظر قرار مي گيرند به اين موارد مربوط مي شوند : شكل ، اندازه ، وزن، ظاهر ، ويژگيهاي فيزيكي ، عملكرد ، كاربري، هزينه توليد ، زمان ، قيمت و ...ساير مشخصات طرح به انتظاراتي مربوط مي شود كه از نمونه اوليه داريم و اينكه در جريان آزم ايشاختراع چه توقعات مورد انتظاري از آن وجود دارد .۶- طراحي مقدماتي و نهايي :مهندسان خوب پيش از اقدام به كار ، انواع مختلفي از طرح هاي ممكن را بررسي مي كنند . طبيعتاً بررسي گزينه هاي مختلف يك اختراع روي كاغذ و قبل از آنكه واقعاً آن اختراع ساخته شود بسيارسريعتر و ارزانتر خواهد بود. ضمناً ، در جريان ساخت واقعي يك چيز موضوعاتي وجود دارند كهپرخرج هستند يا نصب آنها زمانبر است ؛ بنابراين وجود يك مجموعة خوب از طرح ها و نقشه ها قبلاز آنكه شما آن را بسازيد ، سبب آشكار شدن اين موضوعات پرخرج يا زمانبر براي شما خواهد شد .هر طرح مقدماتي در بردارندة تعدادي نكات خوب و تعدادي نكات نامناسب است . و همين طور كه شما طرح هاي جديد تري را ارائه مي كنيد ، تعداد بيشتر و بيشتري از ايده هاي خوبتان را كه از طرحهاي قبلي به دست آورده ايد ، در طرح جديد كنار هم قرار مي دهيد و طرح هاي جديد شما هر باربهتر و بهتر مي شوند تا به طرح نهايي مي رسيد . ملاك تغييرات در طرح قبلي و رسيدن به يك طرحجديد تحقق هر چه بيشتر مشخصات طرح در طراحي جديد است . طرح نهايي بازتاب حداكثر تلاششما براي تحقق مشخصات طرح است . اين تلاش مكرر را در فرايند مهندسي ، تكرار مي نامند .فهرستي از تمام مواد و وسايلي كه براي ساخت نمونه اوليه نياز داريد تهيه كنيد . در فهرست مواد ، بايد تمام اقلام به خوبي توصيف شده باشند و اندازه و مقدار هر يك از مواد هم در صورت نياز به طور۵۰ سانتيمتر ) *۳۰* دقيق ذكر شود .( مثلا : يك تخته چوبي به ابعاد ۳يك دستورالعمل گام به گام بنويسيد و مراحلي را كه قرار است براي ساخت نمونه اوليه طي كنيد در آن شرح دهيد . در اين نوشتار كه بايد كاملا توصيفي باشد روش گام به گام ساخت نمونه اوليه راآنگونه كه شما قصد انجام آن را داريد خواهيد نوشت .۷- ساخت ، آزمايش ، ثبت داده ها و تحليل نتايج نمونه اوليه :نمونه اوليه را مطابق انتظارات طرح ، طرحهاي كشيده شده ، فهرست لوازم و تجهيزات و روش گام به گام بسازيد . لازم است تجربيات خود را درباره ساخت نمونه اوليه يادداشت كنيد .بعد از ساخت ، بايد نمونه اوليه را آزمايش كنيد تا ببينيد آيا انتظاراتي را كه در بخش مشخصات طرح و در قسمت آزمايش اختراع بيان نموده ايد برآورده مي كند ؟ لازم است آنچه را كه واقعا در جريانآزمايش نمونه اوليه رخ مي دهد ثبت و يادداشت كنيد و تا حد امكان توصيف و تشريح كنيد . نمونهاوليه را حداقل ۲ تا ۳ بار آزمايش كنيد چرا كه اين كار براي اطمينان از صحت داده هاي آزمايشاهميت دارد .داده ها را تحليل كنيد . آيا با انتظارات طرح مطابقت دارند ؟ اگر نه ، طراحي مجدد لازم است . ۸- طراحي مجدد ، آزمايش مجدد ، ثبت و تحليل داده ها در صورت نياز :پس از آزمايش اول شايد لازم باشد با طراحي مجدد تغييراتي را روي قسمتهايي از نمونه اوليه كه نياز به اصلاح دارد انجام دهيد . لازم است مسير تغييرات و اصلاحات را با تصاوير و علامت گذاري نشاندهيد . يادداشت نويسي دقيق از تغييرات در اين مرحله از روش مهندسي اهميت زيادي دارد .هميشه پس از انجام طراحي مجدد و اصلاح ، آزمايش مجدد هم ضرورت پيدا مي كند . همزمان با آزمايش مجدد بايد داده هاي حاصل را هم ثبت و يادداشت كنيد .داده ها را تحليل كنيد . آيا با انتظارات طرح مطابقت دارند ؟ اگر نه ، طراحي مجدد لازم است . ( طراحي مجدد ، اصلاح و آزمايش مجدد نمونه اوليه ، مهمترين بخش پروژه را ت شكيل مي دهد .يادداشت كردن تغييرات و نتايج بسيار مهم است . شما بايد قادر باشيد كه در يك نگاه تغييراتي را كهصورت گرفته و آنچه را كه بعد از اين تغييرات و در جريان آزمايش مجدد رخ داده است ببينيد .همچنين بايد در صورت لزوم بعدا اين تغييرات و نتايج را به ياد آوريد . )هر گاه احساس كرديد كه نمونه اوليه مطابق با مشخصات طرح به حداكثر كارايي خود رسيده است ، آنگاه مي توانيد به مرحله نتيجه گيري برويد . اگر احساس كرديد كه باز هم به طراحي و آزمايشمجدد نياز است ، لازم است همچنان طراحي و آزمايش مجدد و ثبت نتايج را ادامه دهيد و اين كار راتا آنجا ادامه دهيد كه احساس كنيد نمونه اوليه شما كامل شده است . محصول نهايي شما بايد بهدرستي كار كند و انتظارتي را كه در مشخصات طرح براي آن برشمرده ايد برآورده سازد .۹- نتيجه گيريهنگام نوشتن نتيجه گيري بايد با ذكر شواهد و دلايل حاصل پروژه خود را براي ديگران روشن كنيد . نتيجه گيري با پاسخ دادن به سوالاتي نظير سوالات زير دانش ما را در باره پروژه خلاصه مي كند :داده ها چطور آنچه را كه انتظار مي رفت رخ دهد تاييد مي كنند ؟اين محصول از چه جهت اهميت دارد ؟آيا پيشنهادات قابل انجام بيشتري براي ارتقاي اين محصول وجود دارد ؟اين محصول چگونه كمك مي كند كه افراد فهم بهتري از پديده هاي جهان پيدا كنند ؟اين اطلاعات چگونه مي تواند در زندگي واقعي به كار گرفته شود ؟به چه بينش هاي جديدي پي برده ايم ؟از طراحي و ساخت يك چيز چه دانشي كسب شده است ؟نتيجه گيري بايد ارزش پروژه و محصول شما را نمايان كند و نشان دهد كه كار شما چگونه مي تواند در زندگي و دنياي واقعي به كار گرفته شود . مطالبي را درباره مزيت ها ، ابتكار و سودمندي محصولنهايي بنويسيد .۱۰ - گزارش كتبي:براي پروژه خود يك گزارش كتبي بنويسيد . ( روش نگارش آن در ادامه خواهد آمد ) ۱۱ - تابلوي نمايش:تابلوي نمايش خود را بسازيد و اين قسمت ها را در آن بگنجانيد : تعريف نياز ، تحقيق زمينه اي ، مشخصات طرح ، طرح ها ( اوليه و نهايي ) ، ساخت ، آزمايش ، داده ها و تحليل ، طراحي و آزمايشمجدد و تحليل داده ها ( در صورت نياز ) ، نتيجه گيري و منابع همچنين بخش " سپاسگزاري " راروي تابلوي نمايش فراموش نكنيد ( نام افرادي كه در انجام پروژه به شما كمك كرده اند با ذكراينكه چگونه شما را كمك كرده اند )با دقت به تركيب تابلوي نمايش خود توجه كنيد . ترتيب مطالب روي تابلو بايد گويا و به لحاظ بصري جذاب باشد . مطمئن شويد كه تابلو همه موارد لازم از جمله عكس را دارد و دفتر كارنمايخود را هم كنار تابلو بگذاريد . در آخرين قدم يك " عنوان " خلاقانه به تابلوي خود اضافه كنيد .نام عكاس را هم حتما در كنار عكس ها بنويسيد .۱۲ - تمرين براي ارائه شفاهي پروژه :اطمينان حاصل كنيد كه پروژه خود را خوب فهميده ايد و مي توانيد در باره آنچه از آن آموخته ايد با ديگران صحبت كنيد . تمرين كنيد كه بتوانيد پروژه خود را به يك فرد بزرگسال توضيح دهيد .۵- ارائه پروژة علمي به نمايشگاهدراين بخش ، دانش آموز روند تلاشهاي علمي خود را در معرض ديد و قضاوت ديگران قرار مي دهد . حواس بيناييو شنوايي بهترين دريچه هايي هستند كه براي ورود به ذهن بازديدكنندگان مي توان از آنها بهره گيري كرد .بنابراين دانش آموز بايد از تمام ظرفيت هاي ديداري و شنيداري افراد بازديد كننده براي انتقال كار خود به آنهااستفاده كند.هر پروژه علمي براي ارائه به نمايشگاه و قرار گرفتن در معرض ديد بازديدكنندگان بايد داراي اين عناصر باشد :- تابلوي نمايش- مواد نمايشي- گزارش كتبي ( فقط براي پروژه هاي آزمايش وطراحي وساخت )- دفتر كارنما۱- تابلوي نمايش : -۵براي نمايشگاه پروژه علمي لازم است يك تابلوي نمايش بسازيد . هدف از ساخت تابلوي نمايش اين است كه خلاصه اي از كارتان را به شيوه اي چشمگير با ديگران درميان بگذاريد . تابلو نمايش در واقعمثل يك ويترين و ابزار ارتباطي شما با ديگران است ، بنابراين آن را رنگارنگ و خلاقانه بسازيد . يك۹۰ ارتفاع cm ۱۲۰ طول و cm تابلو نمايش استاندارد داراي سه ديواره است و در حالت گشوده حداكثردارد .اطلاعات را مثل صفحه يك روزنامه سازماندهي كنيد . بسته به نوع پروژه اي كه انجام داده ايد نوشته هاي روي تابلو را آماده كنيد و آنها را طوري روي تابلو بچسبانيد كه مستمعين بتوانند به سرعت و همزمانبا توضيحات شما مسير كارتان را از بالا به پايين و از راست به چپ دنبال كنند .حداقل از قلم ۱۶ براي نوشته هاي روي تابلوي نمايش استفاده كنيد كه از فاصلة چند قدمي به آساني خوانده شوند . خوب است كه براي زيرنويس عكسها و جدول ها از قلم كوچكتر استفاده كنيد .عنوان بايد درشت ترين نوشته تابلو باشد و به آساني از فاصله دور و از بيرون غرفه قابل خواندن باشد . عنواني انتخاب كنيد كه كار شما را به درستي توصيف كند و در عين حال توجه افراد را به خود جلبكند. عنوان هميشه در قسمت وسط و بالاي تابلو قرار مي گيرد . بوط به يك پروژه يمر مشاهده مي شود اطلاعاتي كه روي اين تابلوي نمايش :توجه توضيح روند كار و از نمودارها براي نمايش براي از عكس ها ! يك تصوير هزار كلمه حرف مي زند" آزمايش " است . براي انواع ديگر پروژه اطلاعات ضروري جهت نصب روي تابلوينمايش، بر اساس نوع پروژه متفاوت خواهد بود .نتايج استفاده كنيد . اما به خاطر داشته باشيد كه متن نوشته هايتان را روي عكس ها يا تصاوير نيندازيد .چرا كه اين كار باعث مي شود خواندن نوشته ها دشوار شود .مواد و فنون ساخت تابلوي نمايشيك تابلو نمايشِ استاندارد سه ديواره دارد و به خوبي و بدون تكيه دادن مي ايستد . تابلوي نمايش مي تواند سفيد ، سياه يا رنگي باشد . جنس آن هم مي تواند از مقواي محكم يا كارتن پلاست يا چوب وامثال اين ها باشد كه به سهولت از بازار قابل تهيه است . مي توانيد تابلو را از يك كارتن بزرگ و محكممثل كارتن يخچال بسازيد تا براي شما مجاني تمام شود !اطلاعاتي را كه قرار است روي تابلوي نمايش بچسبانيد ، روي كاغذ سفيد بنويسيد يا چاپ كنيد . قبل از چسباندن هر ورقه روي تابلوي نمايش مطمئن شويد كه نوشته هاي آن خوانا ، ويراسته و بدون خطخوردگي و غلط املايي است .ظاهر تابلو بايد خوش منظر ، خلاقانه و رنگارنگ باشد . همچنين درشتي نوشته ها( عنوان ، سر تيترها و نوشته هاي هرقسمت ) متناسب با اهميت آنها مختلف باشد .عكسهايي از روند كار مي تواند سير پيشرفت پروژه را به بازديدكنندگان نشان دهد . ( فقط عكس دانش آموزاني كه پروژه را انجام داده اند و يا اعضاي خانواده آنها قابل نمايش روي تابلو است . براي نمايشعكس افراد ديگر حتما اجازه بگيريد.)نقاشيهاي ترسيمي ، تصاوير و نمادها كه بتوانند مقصود شما را از پروژه به بيننده القا كنند كمك زيادي به برقراري سريع ارتباط مخاطبان با تابلو نمايش و اهداف و مقاصد پروژه شما مي كنند .چسب هاي مايع براي چسباندن ورقه هاي كاغذ به تابلوي نمايش كارايي خوبي دارند . براي مواردي مثل اين نمونه نشان مي دهد كه چگونه وقتي متن را روي تصوير چاپ مي كنيمخواندن آن دشوار مي شود .در نظر بگيريد و گزارش كتبي را مثل لينك هاي آن ( homepage ) تابلوي نمايش را مثل صفحه اصلي يك سايتعكسها كه چسباندن آنها با چسب مايع مشكل است ، مي توانيد از چسب هاي نواري دو طرفه ( دو طرفآن قابليت چسبيدن دارد ) استفاده نماييد .نكته:به جاي استفاده ازكاغذ هاي معمولي از كاغذهاي مقوايي ۶۵ گرمي و يا ۱۱۰ گرمي استفاده كنيد ، چون موقع چسباندن به تابلوي نمايش كمتر چين و چروك مي خورند . كاغذهاي مات بر كاغذهاي برّاقمزيت دارند چون كاغذهاي براق باعث انعكاس نور و برق زدن تابلوي نمايش مي شوند و خواندن مطالبآن را دشوار مي كنند . براي برجسته كردن و جذاب شدن نوشته هاي تابلوي نمايش مي توانيد از كاغذرنگي استفاده كنيد . شيوة مرسوم در اين زمينه اين است كه نوشته را ابتدا روي كاغذ سفيد چاپ مي كنندو سپس آن را روي كاغذ رنگي مي چسبانند(مقداري از كاغذ رنگي به عنوان حاشيه بيرون مي ماند )اطلاعات تابلوي نمايش شما نبايد دقيقاٌ همان مطالبي باشد كه در گزارش كتبي شما آمده است ؛ بلكه بايد نكات برجستة كار شما را به طور خلاصه و در يك نگاه كلي نشان دهد . تابلوي نمايش يعني پروژه دريك نگاه . مثال زير به خوبي ارتباط و ميزان مطالب تابلوي نمايش و گزارش كتبي را نشان مي دهد :همان طور كه از مثال بالا پيداست در صفحه اول سايت(يعني تابلوي نمايش) مطالب به صورت تلگرافي نوشته مي شود و شرح مفصل تر آن در لينك ها(يعني گزارش كتبي ) مي آيد .توجه : اطلاعاتي كه روي اين تابلوي نمايش مشاهده م ي شود مربوط به يك پروژه ي" طراحي و ساخت " است . براي انواع ديگر پروژه اطلاعات ضروري جهت نصب رويتابلوي نمايش، بر اساس نوع پروژه متفاوت خواهد بود .سؤال پروژه : باز گو كننده موضوع آزمايش شما است و در قالب يك جمله پرسشي بيان مي شود.تعاريف : دراين قسمت متغيرهاي مستقل ، وابسته و كنترل شده را تعيين مي كنيد .فرضيه : پيش بيني شما از نتايج آزمايش۲- گزارش كتبي -۵براي پروژه خود يك گزارش كتبي بنويسيد . گزارش كتبي به ديگران كمك مي كند كه در مورد كارعلمي شما مطالب بيشتري را بخوانند . اطلاعات گزارش كتبي خود را از دفتر كارنما استخراج كنيد . گزارش كتبي فقط براي پروژه هاي آزمايش و طراحي و ساخت ضروري است و آماده سازي آن كار دشواري نبوده و فقط مستلزم كنار هم گذاشتن اطلاعاتي است كه شما در طول انجام پروژه ، جمع آورينموده ايد .۱- گزارش كتبي پروژهاي آزمايش -۲-۵اين گزارش با احتساب صفحه عنوان حد اكثر بايد ۹ صفحه باشد . گزارش كتبي شامل اين قسمت ها خواهد بود و هر يك از اين مطالب بايد در صفحه مربوط به خود قرار بگيرد :صفحة ۱ (جلد گزارش محسوب مي شود ) عنوان : بايد شامل اين موارد باشد : عنوان پروژه(با قلم درشت ) ، ترجيحاً عكسي از آزمايش شما ، و در پايين آن : نام و نام خانوادگي ، پايه ، مدرسه ، معلم راهنما وتاريخصفحه ۲ صفحه ۳ ( حداكثر تا صفحه ۵ ) تحقيق زمينه اي : بازگو كننده مطالبي است كه شما در جريان تحقيق از منابع اطلاعاتي ( كتابخانه ، جستجوي اينترنتي و يا مصاحبه با افراد متخصص ) در ارتباط با موضوع خودپيدا كرده ايد . ( مي تواند بيش از يك صفحه و حداكثر ۳ صفحه باشد )صفحه ۶ مواد و روش كار: شامل فهرستي از مواد استفاده شده شما و شرح گام به گام فعاليت هايي است كه در جريان آزمايش انجام داده ايد .صفحه ۷ نتايج : شامل داده هايي مي شود كه از انجام آزمايش به دست آورده ايد و بايد آنها را در قالب يك جدول يا نمودار ارائه كنيد . به علاوه دو يا سه جمله هم در باره دادهايتان توضيح دهيد .صفحه ۸ صفحه ۹ ۲- گزارش كتبي پروژه هاي طراحي و ساخت -۲-۵اين گزارش با احتساب صفحه عنوان حد اكثر بايد ۱۸ صفحه باشد . گزارش كتبي شامل اين قسمت ها خواهد بود و هر يك از اين مطالب بايد در صفحه مربوط به خود قرار بگيرد :صفحة ۱ : عنوان ( اين صفحه جلد گزارش محسوب مي شود ): بايد شامل اين موارد باشد : عنوان پروژه(با قلم درشت ) ، ترجيحاً عكسي از محصول شما ، و در پايين آن : نام و نام خانوادگي ، پايه ، مدرسه ، معلمراهنما و تاريخصفحه ۲ : تعريف نياز : بنويسيد كه دقيقا براي پاسخ به چه نيازي اختراع خود را انجام داده ايد و پاسخگويي به اين نياز چرا مهم است .صفحه ۳ : تحقيق زمينه اي ( حداكثر تا صفحه ۵ ) : بازگو كننده مطالبي است كه شما در جريان تحقيق از منابع اطلاعاتي ( كتابخانه ، جستجوي اينترنتي و يا مصاحبه با افراد متخصص ) در ارتباط با موضوع خودپيدا كرده ايد . ( مي تواند بيش از يك صفحه و حداكثر ۳ صفحه باشد )صفحه ۶ : مشخصات طرح : استانداردها و محدوديت هايي كه براي طرح خود معين كرده ايد اينجا بنويسيد .نتيجه گيري: اين قسمت خلاصه اي است از آنچه كه شما از آزمايشتان دريافته ايد . در اينجا بهمسئله اي كه در ابتدا طرح كرده ايد پاسخ مي دهيد و با مقايسه فرضيه خود با نتايج به دست آمدهاز آزمايش تحليل مي كنيد كه آيا فرضيه شما تاييد شده است يا خير .ايده هايي براي تحقيق بيشتر : در بعضي از پروژه هاي علمي نمايشگاهي لازم است ، شما زمينههاي پژوهشي بيشتر كه ممكن است قصد داشته باشيد براساس آنچه از آن پروژه آموخته ايد ، دنبالنماييد ، مطرح و در بارة آن بحث كنيد .( اختياري )كتابشناسي ( منابع ) : فهرست كتاب ها ،مجلات ، وب سايت ها ، افراد متخصص و ... كهشما اطلاعات تحقيق زمينه اي خود را از آنها گرد آوري نموده ايد .سپاسگزاري . اين قسمت ، در واقع فرصتي است تا از همة كساني كه در انجام پروژةعلمي شما را ياري نموده اند ، از اشخاص گرفته تا يك شركت خصوصي يا دايرة دولتي ،با ذكر كاري كه براي شما انجام داده اند تشكر نماييد.صفحات ۷ تا ۱۰ : طراحي : صفحات ۱۱ تا ۱۳ ساخت ،آزمايش ،ثبت داده هاو تحليل نتايج نمونه اوليه :: صفحات ۱۴ تا ۱۶ طراحي مجدد ،آزمايش مجدد ،ثبت و تحليل داده ها(در صورت نياز ) :صفحه ۱۷ : نتيجه گيري : صفحه ۱۸ : كتابشناسي و سپاسگزاري :۳- مواد نمايشي -۵شامل نمونه ها، دستگاه ها ، مدل ها و ساير اقلام مجاز مربوط به پروژه مي باشد. اين اقلام روي مي ز و در جلوي تابلوي نمايش قرار مي گيرند.همه دانش آموزان موظف به پيروي از شرايط زير جهت نمايش پروژه خود در سالن نمايشگاه پروژه هاي صفحه ۷ : طرح مقدماتيصفحه ۸ : طرح نهاييصفحه ۹ : فهرست موادصفحه ۱۰ : روش گام به گامصفحه ۱۱ : ساخت نمونه اوليه صفحه ۱۲ : آزمايش و داده هاي آنصفحه ۱۳ : تحليل داده هاصفحه ۱۱ : طراحي مجددصفحه ۱۲ : آزمايش مجدد و ثبت دادهصفحه ۱۳ : تحليل داده هاكتابشناسي ( منابع ) : فهرست كتاب ها ،مجلات ، وب سايت ها ، افراد متخصص و ... كهشما اطلاعات تحقيق زمينه اي خود را از آنها گرد آوري نموده ايد .سپاسگزاري . اين قسمت ، در واقع فرصتي است تا از همة كساني كه در انجام پروژةعلمي شما را ياري نموده اند ، از اشخاص گرفته تا يك شركت خصوصي يا دايرة دولتي ،با ذكر كاري كه براي شما انجام داده اند تشكر نماييد.علمي مي باشند :۱- اقلام نمايشي غير مجاز -۳-۵هر گونه موجود زنده ( به صورت زنده ، مرده يا خشك شده و اعم از گياه يا جانور ) هر گونه اندام يا مايعات بدن انسان و حيوانات ( مثلا خون يا ادرار ) هر گونه مواد غذايي انسان يا حيوانات هر گونه كشت باكتري يا كپك هر گونه مايعات شيميايي خانگي يا آزمايشگاهي از جمله آب استثناء : مايعات موجود در محفظه هاي دربسته بعضي دستگاه ها ( مثلا مايع درون مخزن دماسنج ) يا مايعات مورد تاييد كميته نمايش و ايمني نمايشگاههر گونه مواد سمي ، دارو و مواد پرخطر هرگونه وسيله تيز و برنده (مثلا : سرنگ ، سوزن ، پي پت ، ميخ ، چاقو و پونز ) هرگونه شيشه يا اشياء شيشه اي مگر محفظه هاي دربسته شيشه اي يا اجزاي شيشه اي به كار رفته در محصولات تجاري ( مثلا شيشه نمايشگر كامپيوتر )هر گونه ظروف يا مخازن فشرده هرگونه باتري با قابليت باز شدن در پوش ( مثلا باتري هاي اسيدي ) هر گونه ل ، خاك ، شن ، ماسه ، سنگ ، پسماندهاي زائد و غيره هرگونه پروژه اي كه شامل شليك يك سلاح گرم ، شليك با وسائل داراي محفظه هواي فشرده ، محتوي مواد شيميايي مخاطره آميز براي سلامتي دانش آموزان ، يا داراي فعاليت راديو اكتيو و ياهر نوع فعاليتمخاطره آميز ديگر براي دانش آموزان باشدهرگونه عكس يا تصوير مر بوط به تكنيكهاي جراحي ، كالبدشكافي و اجساد هرگونه پروژه اي كه منجر به صدمه زدن يا تحت فشار قرار گرفتن يك جانور شود . مثل اين م وارد : كشتن حيوان ، دادن مواد شيميايي به حيوان ، يا نگهداري حيوان در محفظه اي كه شباهت به زيستگاهطبيعي آن ندارد . به ياد داشته باشيد كه مجاز به آوردن حيوانات زنده به نمايشگاه نيستيد.استثناءدانش آموزان پايه اول تا سوم مجاز به داشتن نمونه هاي كاملا مهر و موم شده به عنوان بخشي از اقلام نمايشي پروژه خود مي باشند ( گياهان خشك شده يا مواد معدني )با اين حال هر گونه مواد غذايي انسانيا حيوانات ممنوع است .كاملا مهرو موم شده " يعني بسته بندي شده به شكلي كه هيچ گونه ذره ، مايع يا بويي از آن به بيرون "نشت نكند . اين گونه موارد مي بايست در يك بسته بندي دوقبضه از جنس كيسه پلاستيكي محكم ياظروف پلاستيكي شفاف با درب محكم قرار گرفته و با نوار چسب شيشه اي در محل خود روي ميز ياتابلوي نمايش ثابت شوند .تمام اين اقلام ( صدف ها ، سنگ ها ، برگ ها ، خاك ها ، پوسته هاي تخ م وغيره ) مي بايست قبل از مهر و موم شدن كاملا خشك شده باشند . پيشنهاد مي شود اين گونه اقلام بهصورت بسته هاي كوچك و با چسب نواري شفاف روي تابلوي نمايش چسبانده شوند تا ضمن اطمينان ازايمني ، نمايش آنها با سليقه به نظر برسد .۲- اقلام نمايشي توصيه نشده -۳-۵گران قيمت ، شكستني ، شكننده ۳- اقلام نمايشي مجاز و توصيه شده -۳-۵بايد به جاي اقلام نمايشي غير مجاز يا توصيه نشده از عكس ها يا نمودارها ، حيوانات پلاستيكي يا گل هاي پلاستيكي استفاده شود .دانش آموز بايد براي رعايت حقوق مالكيت معنوي حتما نام و مشخصات عكاس را در كنار عكس ذكر كنددانش آموزان بايد طبق يك برنامه منظم از گامهاي مختلف پروژه خود عكس برداري كنند تا بتوانند مسير تلاش هاي خود را در طول انجام پروژه به تصوير بكشند . همچنين دانش آموز اگر قصد نمايش عكسافرادي را روي تابلوي نمايش خود دارد حتما قبل از گرفتن عكس از آنها كسب اجازه نمايد .دانش آموزان مي توانند براي اقلام نوشتاري پروژه خود ( نوشته هاي تابلوي نمايش و گزارش كتبي ) از كامپيوتر و چاپگر استفاده كنند .پروژه هاي برقي مي توانند از باتري به عنوان منبع الكتريسيته استفاده كنند . به جاي مواد غذايي واقعي از مدل هاي مصنوعي غذا يا ميوه استفاده شود 4- دفتر كارنما -۵در اين دفتر وقايع و اتفاقات مربوط به پروژه را يادداشت خواهيد كرد . دفتركارنما مسير حركت شما را ازآغاز تاپايان نشان مي دهد ( موضوعي كه به ويژه براي بازديد كنندگان اهميت دارد).يادداشت كردن را از زماني آغاز كنيد كه جستجوي موضوع پروژه را شروع مي كنيد .اتفاقات را به صورت روزانه يادداشت كنيد و هر مطلبي را كه وارد دفتر مي كنيد تاريخ گذاري نموده و بنويسيد كه چه قدروقت صرف آن كرده ايد .نتايج آزمايشات ، فهرست مواد مورد استفاده ، يادداشت هاي مربوط به تحقيق زمينه اي و مشخصات منابع مورد استفاده را به دقت در آن ثبت كنيد .هر مشكلي را كه در جريان كار با آن مواجه مي شويد يادداشت كنيد . راه حل هايي را كه براي غلبه بر مشكلات به كار گرفته ايد يادداشت كنيد . همواره از مراحل مختلف پروژه خود عكس بگيريد تا بتوانيد يك گزارش تصويري از تلاش هايتان را به ديگراننشان دهيد .۶- روز نمايشگاهغرفه ي خودتان را سرزنده و شاداب كنيد شركت در يك نمايشگاه علمي يعني اين كه شما تصميم گرفته ايد نتايج كار علمي خودتان را با عموم مردم وداوران در ميان بگذاريد .به محض اينكه توانستيد توجه بازديدكنندگان را با يك ارائه ي پويا و پرجنب و جوش به غرفه ي خودتان جلبكنيد ، بهترين فرصت را براي نمايش پروژه ي خودتان پيدا كرده ايد .بعضي از بازديد كنندگان به غرفه ي شما نزديك مي شوند و شروع به خواندن اطلاعات موجود مي كنند ؛ بعضي ديگر فوراً شروع به پرسيدن سؤالاتي مي كنند ، اما توجه داشته باشيد كه تا حد امكان اين شما هستيد كه بايد ارتباطاوليه را با بازديد كننده برقرار كنيد و سر صحبت را با او باز كنيد . يك لبخند يا يك نگاه راه هايي هستند كه شمامي توانيد به مردم نشان دهيد كه به آنها خوش آمد مي گوييد و آماده ي صحبت با آنها هستيد .آماده باشيد : حتي اگر به موضوع پروژه ي خود مسلط هستيد نحوه ي ارائه مطالب را كاملاً آماده كنيد . براي اينكه تمرين شما تاحد امكان مؤثر و نتيجه بخش واقع شود دو گزارش شفاهي آماده كنيد يكي از آنها طولاني تر و با جزئيات بيشتربراي داوران و ديگري كوتاهتر و به زباني ساده كه فهم آن براي عموم بازديد كنندگان آسان باشد . فراموش نكنيدكه از عناصر بصري ( عكس ها ، نمودارها ومواد نمايشي ) براي تقويت و تكميل اظهارات خود بهره گيري كنيد.متوجه شنوندگان باشيد : به دقت به چهره ي بازديد كنندگان نگاه كنيد . اين كار به شما امكان مي دهد كه ارائه اطلاعات خودتان را با فهم ودرك آنها هماهنگ كنيد . اگر به نظر مي رسد كه آنها عجله دارند شما مي توانيد توضيحات خود را خلاصه كنيد .اگر به نظر مي رسد كه در فهم مطلب دچار مشكل اند بايد زبان بيان خود را تعديل كنيد و اگر ظاهر آنها نشان ميدهد كه كاملاً مجذوب مطالب شما شده اند مي توانيد اطلاعات اضافي و تكميلي خود را نيز به آنها ارائه دهيد .پذيراي بازديدكنندگان باشد : بازديدكنندگان اغلب كم رو هستند و حتي اگر پروژه ي شما توجه آنها را جلب كند نمي دانند چگونه بايد سرصحبت را با شما باز كنند .بنابراين اين به عهده ي شما است كه اولين حركت را انجام دهيد . اگر شما بدون توجه به اطراف گرم صحبت باشركت كننده ي غرفه ي كناري خود باشيد يا خود را به خواندن يك مجله مشغول كنيد مردم به خود جرأت نزديكشدن و صحبت كردن با شما را نمي دهند . بنابراين همواره گشاده رو و آماده ي صحبت با ديگران باشيد . به كارخود افتخار كنيد و آماده ي در ميان گذاشتن آن با ديگران باشيد .به روشني صحبت كنيد فراموش نكنيد بسياري از بازديد كنندگاني كه براي بازديد به غرفه ي شما وارد مي شوند اطلاعات زيادي درباره يموضوع شما ندارند و اين به عهده ي شماست كه موضوعتان را براي آنها توضيح دهيد و بهترين راه براي اين كاراين است كه تا حد امكان واضح و پر انرژي صحبت كنيد ( اما نه خيلي سريع ) .۷- آمادگي براي داوريدر نمايشگاه علمي فرصت ملاقات و صحبت با داوران را پيدا خواهيد كرد . اگر براي چنين مصاحبه اي آمادگيقبلي داشته باشيد ، اين گفتگو وقت مناسبي است براي اين كه تصوير مثبتي از كارتان در ذهن آنها ايجاد نماييد .تمرين و آمادگي براي داوري نمايشگاه علمي ( كار نيكو كردن از پر كردن است ! ) هر چه بتوانيد پروژة علمي خود را بهتر به ديگران انتقال دهيد ، شانس بيشتري براي موفقيت oخواهيد داشت .متن يك سخنراني كوتاه ( در حدود ۲ تا ۵ دقيقه اي )را بنويسيد و پروژة علمي خودتان را در آن خلاصه كنيد . شما اين سخنراني را در اولين ملاقات با داوران ارائه خواهيد كرد ( به خاطر داشتهباشيد كه در مورد نظريه هايي كه پروژة علمي شما بر آن استوار است صحبت كنيد ، و اينكه چراپروژة شما اينگونه كه هست ، انجام شده است ).فهرستي از سؤالاتي كه فكر مي كنيد داوران از شما خواهند پرسيد تهيه كنيد و جواب آنها را آماده و تمرين كنيد . توضيح دادن به افراد ديگر را تمرين كنيد و هنگام توضيح دادن پروژه خود بهآنها تصویر كنيد كه آنها داور هستند.تمرين كنيد كه پروژة علمي خودتان را با عبارات ساده توضيح دهيد ، به گونه اي كه براي هر كسي قابل فهم باشد .خودتان و كارتان را در طول زمان داوري نمايشگاه با انگيزه و انرژي به بازديدكنندگان معرفي كنيد و در اين كار حرفه اي عمل كنيد !بهترين استفاده را از تابلوي نمايش انجام دهيد . هنگامي كه در بارة جداول و نمودارها توضيح مي دهيد oبه آنها اشاره كنيد .هميشه مشتاق و مثبت انديش باشيد . oهنگام جواب دادن اعتماد به نفس داشته باشيد و من من نكنيد. oاگر در بارة آنچه داور از شما پرسيده جواب مطمئني نداريد يا اصلاً جواب سؤال او را نمي دانيد ، بهتر است كه بگوييد نمي دانم ."با هر كسي كه از غرفة شما بازديد مي كند مانند يك داور رفتار نماييد . پس از نمايشگاه علمي ، هميشه پي گيرِ بازخوردهاي كارتان از نظر داوران باشيد تا براي بهبود پروژ ه از آنها استفاده كنيد .تعدادي از سؤالات معمول داوران چقدر از ديگران كمك گرفته ايد ؟ داده هايتان چه چيزي را به شما مي گويند ؟ oچرا اين پژوهش مهم است ؟ نمودارهايتان نمايانگر چه چيزي هستند ؟ هنگامي كه آزمايشتان را انجام مي داديد با چه مسائل و مشكلاتي مواجه شديد و چگونه آنها را رفع كرديد ؟ مهمترين نكات جالب توجه (سه نكته) كه شما در موقع انجام اين پروژة علمي يادگرفته ايد كدامند ؟ انجام چه پژوهش هاي بيشتري را در آينده در مورد اين پروژة علمي پيش بيني نموده ايد و يا تمايل به انجام آن داريد ؟
موفق باشید دانش آموزان عزیز
برچسب‌ها: راهنماي پروژه علمي, راهنماي معلمان, جشنواره جابربن حیان چگونه داور خوبی باشیم
اگرچه جدي ترين دليل حضور شما در نمايشگاه علمي به عنوان " داور " كمك به انتخاب پروژههايي است كه شايسته دريافت جايزه هستند اما يك داور خوب ، مي داند كه نمايشگاه علمي تجربه ايمهم و به ياد ماندني در زندگي تمام شركت كنندگان است و اودر رقم زدن اين خاطره نقش مهمي رابر عهده خواهد داشت . پس لطفا حداكثر تلاش خود را به كار بگيريد تا همه شركت كنندگان ( اعماز اينكه برنده شوند يا نشوند ) تجربه حضور در نمايشگاه علمي را به عنوان خاطره اي مثبت در زندگيخود به ياد بياورند .وقتي يك نمايشگاه علمي را داوري مي كنيد به ياد داشته باشيد كه اغلب دانش آموزان هرگز در طولزندگي خود با فرد متخصصي به نام " داور " مواجه نشده اند و بسياري از آنها هنوز از اين فكر كهتوسط شخص ديگري مورد پرسش و قضاوت قرار بگيرند هراس دارند ، پس اين برعهده شماست كهبه دانش آموزان كمك كنيد احساس آرامش و اطمينان خاطر داشته باشند . بادنبال كردن چند قانونساده مي توانيد نقش خود را در اين زمينه ايفا كنيد و ثابت كنيد كه نمايشگاه علمي مي تواند يكتجربه لذت بخش براي كودكان باشد .نمايش عدالت در رفتاربه عنوان يك داور بسيار مهم است كه به دانش آموزان نشان دهيد كه آدم ي باسواد و در عين حالمنصف هستيد . انصاف و عدالت شما با چند عمل ساده نشان داده مي شود :بايد وقت تقريبا يكساني را براي هر دانش آموز صرف كنيد . بايد خوب به توضيحات دانش آموز در باره پروژه اش گوش كنيد . سوالاتي كه از دانش آموز مي پرسيد بايد به اين منظور باشد كه اطلاعات بيشتري در باره پروژه و اينكه آن را چگونه انجام داده كسب كنيد نه آنكه او را خجالت زده كنيد يا بترسانيد .اين نكات ساده به نظر مي رسد اما رعايت نكردن آنها مي تواند شما را به چالش بكشاند .بسم الله الرحمن الرحيموزارت آموزش وپ ر ورشمعاونت آموزش ابتداييدفتر آموزش دبستانيكارشناسي تكنولوژي وگروههاي آموزشي۲پرسيدن سوالبهترين ابزار شما در داوري توانايي شما در پرسيدن سوالات است . به آنچه دانش آموز بايد در بارهپروژه خودش بداند فكر كنيد . با اين فكر مي توانيد سوالاتي را مطرح كنيد كه دانش آموز مي تواندپاسخ آنها را بدهد و گفتگوي خودتان را با او حداقل ۱۰ دقيقه ادامه دهيد . در اينجا به سوالاتگوناگوني كه دانش آموز بسته به نوع پروژه خود بايد بتواند به آنها پاسخ دهد اشاره مي شود :چگونه به ايده اين پروژه دست پيدا كرديد ؟ از تحقيقات زمينه اي خود چه چيزهايي ياد گرفتيد ؟ ساخت دستگاه ها چقدر زمان برد ؟ چقدر طول كشيد تا آزمايشات خودتان را انجام دهيد ؟ ( گياه خود را رشد دهيد ، نتايج خود را جمع آوري كنيد )آزمايشات خود را چند بار تكرار كرده ايد ؟ آيا آزمايشات خود را تحت شرايط يكساني انجام داده ايد مثلا شرايط دمايي يكسان ، روزهاي مساوي و ياشرايط نوري يكسان ؟آيا وسيله اي كه ساخته ايد كار مي كند ؟ منظور شما از اين اصطلاح چيست ؟(اصطلاحات تخصصي يا فني كه دانش آموز به كار مي برد )آيا فكر مي كنيد دانش يا تكنيكي كه شما به آن پرداخته ايد كاربردي در صنعت دارد ؟ اين پروژه را از چه زماني شروع كرديد و يا اينكه امسال چقدر روي آن كار كرده يد ؟ ( بعضي از دانش آموزان پروژه هاي برنده شده ي سال قبل خود را با كمي ارتقاء به نمايشگاهمي آورند )آيا حوزه هايي وجود دارد كه در پروژه به آن نپرداخته ايد اما به نظرتان مهم هستند ؟ چقدر از ديگران كمك گرفته ايد ؟ نمودارهايتان نمايانگر چه چيزي هستند ؟ هنگامي كه آزمايش خودتان را انجام مي داديد با چه مسائل و مشكلاتي مواجه شديد و چگونه آنها را رفع كرديد ؟مهمترين نكات جالب توجه (سه نكته) كه شما در موقع انجام اين پروژة علمي يادگرفته ايد كدامند ؟انجام چه پژوهش هاي بيشتري را در آينده در مورد اين پروژة علمي پيش بيني نموده ايد و يا تمايل به انجام آن داريد ؟ ( تحقيقات بعدي شما )۳( توجه : اين پيشنهادات تنها براي حفظ گفتگو با دانش آموز بود و ممكن است شما با توجه به نوعپروژه دانش آموز سوالات مفيد تري را پيدا كنيد. )ممكن است با توجه به آنچه كه شما طي سالها تجربه به دست آورده ايد براي موضوع ارائه شده يكراه حل بديهي وجود داشته باشد كه دانش آموز به آن عمل نكرده است . در اين گونه موارد يكي ازانواع سوالاتي كه بايد از آن پرهيز كنيد اين است : " چرا فلان كار را نكردي ؟ " چرا كه با اينرويكرد در پرسش ، دانش آموز متوجه نخواهد شد كه چرا چنين سوالي از او مي پرسيد . در اين گونهمواقع طرح سوالات كاوشگرانه براي تحريك فرايند فكر كردن دانش آموز مفيدتر هستند و مطمئناقصد شما را بهتر به او تفهيم مي كنند . سوالاتي از اين دست : " آيا مي توانستي فلان كار را انجام دهي؟ " يا " فكر مي كني اگر فلان كار را انجام مي دادي چه اتفاقي مي افتاد ؟ " طرح اين عبارات درپرسش ، دانش آموز را وادار مي كند كه در باره آزمايش خود از زاويه مورد نظر شما فكر كند و اينسوال مي تواند نهايتا به يك تجربه مثبت براي او تبديل شود .هدايت بحثگاهي اوقات با پروژه اي برخورد مي كنيم كه در حوزه تخصصي براي ما كاملا آشناست امادانش آموز به درستي آن را درك نكرده است . بعضي از دانش آموزان دچار برداشت هاي غلطمي شوند ، يا يك شاخص كليدي را در داده هايشان ناديده مي گيرند ، نتيجه گيري آنها غلط از آبدر مي آيد يا برخي از اصول پيش پا افتاده را مورد توجه قرار نمي دهند و يا نمي فهمند . چنينموقعيت هايي مي تواند يك داور را وسوسه كند كه فوراً اطلاعات خود را در اختيار دانش آموزبگذارد تا به او بفهماند كه در جريان اين پروژه چه اتفاقي افتاده و يا بايد مي افتاده است .در اين مواردگاهي مشاهده مي شود كه برخي از داوران باذوق و شوق شروع به سخنراني و اظهار فضل مي كنندغافل از اينكه شايد دانش آموز فرصت طلبي كند و گوش بايستد تا اظهارات او را حفظ كند . قبل ازاينكه چنين كاري كنيد لطفا در نظر داشته باشيد كه اين گونه دانش آموزان با هوشند و ممكن استدقيقا اظهارات شما را به شكل طوطي وار به داور بعدي بازگو كنند .شايد بهترين راه اين باشد كه با سوالاتتان دانش آموز را به پاسخ درست هدايت كنيد ولي لطفا جوابها را به او نگوييد . اگر هم ديديد واقعا مجبوريد كه مستقيما توضيح دهيد ، تا آخرين لحظه فعاليتداوران يعني تازماني كه مطمئن شويد گفته هايتان توسط دانش آموز به داوران بعدي منعكس نمي شودجواب ها را نزد خود نگهداريد و بعد بازگو كنيد .ممكن است تمايل داشته باشيد كه شماره تماس يا ايميل خود را به دانش آموز بدهيد تا در رابطه باپروژه اش بعد از نمايشگاه با او بحث كنيد.به ياد داشته باشيد كه بحث شما هم بايد در جهت اهداف نمايشگاه علمي باشد تا دانش آموز را درمسير اكتشاف حقايق قرار دهد .۴۱- گفتگوي شما بايد شبيه بحث با يك همكار محقق باشد كه در انجام تحقيق خود به مشكلاتيبرخورد كرده است و مي خواهيد با مشاركت هم به راه حل هاي مناسب دست پيدا كنيد .۲- دانش آموز بايد بيشترين سهم را در اين گفتگو داشته باشد .۳- دانش آموز را تحريك به سخن گفتن كنيد واو را به گونه اي هدايت كنيد كه خودش نتايجدرست را درك و توصيف كند ، چرا كه اين پروژه دانش آموز است نه شما !۴- دانش آموز را تشويق كنيد كه آزمايشات بيشتري را ترتيب دهد تا با به دست آوردن نتايججديد كار خود را بازنگري كند .در نهايت ، و قتي كه با داوران هم گروه خود تبادل نظر مي كنيد لطفا آنها را از دانش آموزاني كه بهآنها اطلاعات يا تحليل هايي ارائه نموده ايد مطلع سازيد . اين كار باعث رعايت جوانمردي در مورددانش آموزان ديگر خواهد شد كه از دانش شما بهره مند نشده اند .بهبود ارتباطچون شما يك داور هستيد ، اغلب دانش آموزان به طور غريزي به چهره شما به ديد يك چيزترسناك نگاه مي كنند . هر چه بتوانيد اين تصور را از بين ببريد بيشتر نشان مي دهيد كه مي خواهيد بهدانش آموز كمك كنيد تا كمتر عصبي باشد و بتواند بحث بهتري داشته باشد . دوباره ياد آورمي شويم كه رعايت چند نكته ساده مي تواند تفاوت هاي بزرگي را در كارتان ايجاد كند :۱- با دانش آموز ارتباط چشمي داشته باشيد۲- اگر دانش آموز كوتاه است و شما قدبلند ، كمي خم شويد يا روي يك صندلي بنشينيد تاسطح چشمان شما به او نزديك شود .۳- هنگام صحبت دانش آموز سر تكان دهيد تا علاقه خود را نشان دهيد ( اين يك شيوه ارتباطيغير كلامي و جهاني است )۴- اگر عينك به چشم داريد از پشت شيشه هاي عينك به دانش آموز نگاه كنيد و نه از بالايقاب آن۵- هر گاه در كار دانش آموز يك ايده ممتاز ، ارائه خلاقانه اي از نتايج در قالب نمودارها ،روش هوشمندانه اي در به دست آوردن نتايج گران قيمت با استفاده از ابزارهاي ارزان و۵يا هر چيز تحسين برانگيز ديگري مشاهده نموديد ، ترديد نكنيد كه بايد او را تشويق وتحسين كنيد .۶- لحني را انتخاب كنيد كه نشانه علاقه و كنجكاوي شما به پروژه دانش آموز باشد و نه ترديد وتحقيربراي اطمينان از تحقق عدالت ، بايد مواظب باشيد كه بعضي از دانش آموزان وقت شما را انحصارا در اختيار خود نگيرند . برخي از آنها مثل يك ضبط صوت شروع به حرف زدن مي كنند و اين ممكناست شما را از تعامل با آنها بازدارد . حال وظيفه شماست كه اين ارتباط يك سويه را بشكنيد و براياين كار هم بهترين ابزاري كه در اختيار شماست همان پرسش كردن ا ست . محترمانه با طرح يكسوال حرف او را قطع كنيد مثلا : " ببخشيد چقدر طول كشيد تا آزمايشتان تمام شود ؟ "سوالاتي از اين قبيل بپرسيد كه هر دانش آموزي بتواند آنها را جواب دهد چرا كه در اينجا تنهامي خواهيد كه صحبت هاي يك طرفه اورا قطع كنيد و او را وادار به يك تعامل دوسويه با خود كنيد .شش گام براي يك داوري موفق۱- به ياد داشته باشيد كه هميشه در نمايشگاه هواي بچه هاي كوچكتر را بيشتر داشته باشيد .بعضي از پروژه ها حتما بهتر و جالبتر از بقيه آماده و ارائه شده اند اما توصيه هاي ساده اي راكه در اين نوشتار به آنها اشاره كرديم به كار بگيريد تا رعايت انصاف را در مورد همه پروژهها و دانش آموزان به نمايش بگذاريد .۲- از كنار پروژه هايي كه ماهرانه ساخته و ارائه نشده اند با شتاب عبور نكنيد . مقدار زمان تقريبايكساني را براي بررسي هر پروژه صرف كنيد . به كودكان نشان دهيد كه ت لاش هاي آنهاارزنده بوده است .۳- در ابتدا از دانش آموزان بخواهيد كه خود در باره پروژه هايشان توضيح دهند . كلام آنها راقطع نكنيد و قبل از پرسيدن هرگونه سوالي توضيحات آنها را كامل گوش كنيد .۴- از به چالش كشيدن دانش آموزان خودداري كنيد . شما بايد تلاش كنيد كه ميزان فهم دانشآموز از پروژه اش را بسنجيد و قرار نيست كه اورا به مبارزه بطلبيد ، از شور و انگيزه او بكاهيدو يا خللي در عقايد و كار او ايجاد كنيد .۵- يك ليست استاندارد از سوالات به همراه داشته باشيد كه از همه دانش آموزان بپرسيد . چندنمونه از اين سوالات در بخش " پرسيدن سوال " ارائه شده است .۶- به كيفيت كار بها دهيد و نه به كميت آن . يكي از اهداف مهم نمايشگاه علمي ارتقاي فهم وكاربرد اصول و تجربيات علمي است . پس دانش آموزاني كه سطح بالايي از فهم علمي را به۶نمايش مي گذارند بايد نسبت به ديگراني كه فقط وقت زيادي را صرف پروژه خود كرده اندبيشتر مورد تشويق قرار گيرند .نكات و هشدارهاقبل از اينكه قضاوت را شروع كنيد خودتان را به دانش آموز معرفي كنيد و اورا به انجام يك مكالمه كوتاه با خودتان ترغيب كنيد . اين كار كمك مي كند كه دانش آموز احساسآرامش كند و بدين ترتيب نمايشگاه علمي براي او تجربه اي لذت بخش به همراه داشته باشد.نبايد مسئله " رقابت " را در نمايشگاه هاي علمي و به خصوص براي كودكان كم سن و سال پر رنگ نشان دهيد . اينكه در طول سال هاي تحصيل به بچه ها ياد دهيم كه علم را دوستداشته باشند بسيار مهمتر از آن است كه آنها را به رقابت تشويق كنيم .
راهنماي پروژه علمي(راهنماي معلمان )كارشناسي تكنولوژي وگروههاي آموزشيقال علي عليه السلام:راهن" اوضع العلم ما وقف علي اللسان و ارفعه ما ظهر في الجوارح و الاركان. "نهج البلاغه، حكمت ۹۲پست ترين دانش، دانشي است كه در سطح زبان، متوقف شود و والاترين دانش، آن است كه در كل وجود فرد، ظاهر و منعكسگردد.مقدمهاز آنجا كه تفكر و تعمق در پديده هاي عالم هستي كه همه آنها از ذرات كوچك تا كرات و كهكشانهاي بي انتهامخلوقات خداوند متعال هستند ، ظرفيت بي انتهايي را در ارضاي كنجكاوي انسان در كشف حقايق و روابط بينپديده ها در جهت دستيابي به اعتقاد عميق و ايمان پايدار به خدا دارد ،از اينروست كه در قرآن، خداي باري تعاليدستور موكد به جستجوي در طبيعت و توجه به قدرت لايزال الهي در آفرينش عالم هستي دارد.در همين راستا آموزش و پرورش خود را موظف و مكلف مي داند با پيش بيني برنامه هاي مناسب اين فرصت رابراي كودكان ودانش آموزان فراهم نمايد تاحاصل تحصيلات مدرسه اي ، تنها انتقال پاره اي از مفاهيم به ذهن دانشآموزان نباشد ، ( سواد به معني سنتي ) كه با فراموش شدن آن مفاهيم ، حاصل كليه سال هاي تحصيل نيز از دستبرود . به همين سبب ، بايد سعي كنيم علاوه بر مفاهيم پايه ، راهي به دانش آموزان نشان دهيم كه خودشان بتوانند بهدنبال معرفت و دانش مورد نياز خود بگردند و به يك يادگيرنده ي مادام العمر تبديل شوند . به همين منظور علاوهبركسب دانش بايد راه و روش يادگيري را هم به آنان بياموزيم تا ميل به يادگيري در آنان تقويت گردد .پروژه ي علمي به علت ماهيت هيجاني و اكتشافي خود ، ميل به يادگيري را در دانش آموز تقويت مي كند و بهعلّت ماهيت فرايندي خود راه و روش يادگيري را نيز به او مي آموزد بنابراين مي تواند ابزاري بسيار قوي در خدمتتعليم و تربيت به معناي واقعي باشد . معاونت آموزش ابتدايي بنا بر اهميت پرورش روحيه فعاليت گروهي ازپروژه ها يي كه توسط دانش آموزان بصورت گروهي انجام مي گيرد حمايت مي نمايد و اولويت بالاتري را درارزيابي اينگونه پروژه ها در نظر مي گيرد.از آنجايي كه دانش آموزان دوره ابتدايي از نظر كسب مهارت ها و تجربيات علمي در ابتداي راه قرار دارد ، برايانجام فعاليتي مثل پروژه علمي نياز به كمك و راهنمايي معلم و والدين و حتي يكديگر دارن د . معلمان عزيزمي توانند اين راهنما را مطالعه و براي هدايت دانش آموزان به كار گيرند .( اين نوشتار از زبان معلم نسبت به دانش آموز تنظيم شده و مخاطب افعال آن دانش آموز است . )چگونه يك پروژه علمي را انجام دهيم؟شروع۱- يك دفتر يادداشت تهيه كنيداين دفتر ، دفتر كارنماي پروژه ناميده مي شود . در اين دفتر وقايع و اتفاقات مربوط به پروژه را يادداشت خواهيدكرد . دفتركارنما مسير حركت شما را ازآغاز تا پايان نشان مي دهد ( موضوعي كه به ويژه براي بازديد كنندگاناز پروژه شما اهميت دارد).يادداشت كردن را از زماني آغاز كنيد كه جستجوي موضوع پروژه را شروع مي كنيد . اتفاقات را به صورت روزانه يادداشت كنيد و هر مطلبي را كه وارد دفتر مي كنيد تاريخ گذاري نموده و بنويسيد كه چه قدر وقت صرف آن كرده ايد .نتايج آزمايشات ، فهرست مواد مورد استفاده ، يادداشت هاي مربوط به تحقيق زمينه اي و مشخصات منابع مورد استفاده را به دقت در آن ثبت كنيد .هر مشكلي را كه در جريان كار با آن مواجه مي شويد يادداشت كنيد . راه حل هايي را كه براي غلبه بر مشكلات به كار گرفته ايد يادداشت كنيد . در صورت نياز از مراحل مختلف پروژه خود عكس بگيريد تا بتوانيد يك گزارش تصويري از تلاش هايتان را به ديگران نشان دهيد .( اختياري )تحقيق زمينه اي : منظور از تحقيق زمينه اي مراجعه به منابع اطلاعاتي و جمع آوري اطلاعات مورد نياز براي انجامپروژه علمي است . اين فعاليت از اجزاي ضروري انواع مختلف پروژه علمي مي باشد .۲-عناوين مختلف را كنكاش كنيد و با نيروي فكرتان يك موضوع جديد براي پروژهخود بسازيد ( از عناوين كلي سوالاتي جزئي براي پروژه خود استخراج كنيد )به چه چيزهايي علاقه داريد ؟ ورزش ، رايانه ، حيوانات ، غذا ، ساخت اشيا ... و غيره . به كدام يك از شاخه هايعلم علاقمند هستيد ؟گياهان ( گياه شناسي )قارچ ها ، باكتري ها ( ميكروب شناسي )جانوران ( جانور شناسي )بدن انسان ( كالبدشناسي )الكتريسيته ، جاذبه ، نيرو ، نور (فيزيك )مواد شيميايي ، اسيدها و بازها ( شيمي )حافظه ، خيال ، آموزش ( روانشناسي )آتشفشان ها ، سنگ ها ، آب و هوا ( زمين شناسي )آزمودن محصولات مصرفي ( دانش محصولات مصرفي )مطالعه آماري ( آمار )نگاه به كتابهاي درسي ٬ علمي ، دايره المعارف ها و سايت هاي علمي مي تواند در پيدا كردن موضوع پروژه به شماكمك كند .۳- نوع پروژه خود را مشخص كنيد۱- جمع آوري( كلكسيون ) همراه با طبقه بندي -۳پروژه جمع آوري شامل مجموعه اي از اشياء مي شود كه بر اساس شباهت ها و تف اوت ها گروه بندي شده وبرچسب خورده باشند. جمع آوري مي تواند پروژه خوبي براي دانش آموزان پايه هاي اول و دوم باشد.مثال :فرض كنيد ۱۲ قطعه سنگ از اطراف محل زندگي خود جمع آوري نموده ايد . ممكن است شما آنها را بر اساسرنگ ، اندازه و يا ميزان درخشندگي دسته بندي كنيد . يا ممكن است سنگها را به ترتيب زير طبقه بندي كنيد :ابتدا آنها را در آب خيس كرده و سپس آنها را روي يك سطح زبر بخراشيد . با مقايسه اندازه و رنگ رگه هايي كهروي سطح زبر برجاي مي ماند مي توانيد سنگها در سه گروه نرمترين ها ، نيمه سخت ها و سخت ترين هاطبقه بندي كنيد .نمونه هايي از پروژه هاي جمع آوري :پرهادانه هاي انگورتكه هاي پوست درختانپوسته هاي تخم پرندگانعدسي هالانه هاي خالي حشراتفسيل هابرگ هاريشه ها..نكته :طبقه بندي يك مجموعه را به سه طريق مي توان انجام داد :الف- طبقه بندي براساس شباهت ها و تفاوت هاي ظاهري ( مثال : طبقه بندي مجموعه اي از سنگ ها به دوگروهصاف و ناصاف )ب- طبقه بندي براساس نوع كاربرد ( مثال : طبقه بندي گياهان از لحاظ كاربرد به سه گروه دارويي ، خوراكي وصنعتي )ج - طبقه بندي بر اساس نوع عملكرد ( مثال : طبقه بندي تصوير در آينه ها و عدسي ها به حقيقي و مجازي )حال اين پرسش پيش مي آيد كه پروژه هاي جمع آوري و طبقه بندي را كه براي دانش آموزان پايه هاي اول ودوم توصيه مي شود در كدام يك از اين قالبها انجام دهيم . با اندكي دقت در اهداف پروژه هاي علمي براي دانشآموزان پايه هاي اول و دوم ابتدايي ، يعني تقويت كنجكاوي و مهارت مشاهده كردن ، مشخص مي شود كه طبقهبندي بر اساس شباهت ها و تفاوت ها مناسبترين گزينه براي اين دانش آموزان است ، چرا كه باعث افزايشكنجكاوي آنان در طبيعت ( براي جمع آوري اقلام ) و تقويت مهارت مشاهده ( براي طبقه بندي اقلام ) در آنانمي شود . اهداف ساير روش هاي طبقه بندي ، يعني طبقه بندي از نظر كاربرد و عملكرد ، معمولا در ترازهاييبالاتر از پايه هاي اول و دوم قرار مي گيرد و منجر به افزايش دانش و مهارت دانش آموزان ( پايه هاي سوم و بالاتر) از طريق نمايش علمي مي شود .۲- نمايش علمي -۳در نمايش علمي دانش آموز اطلاعات مربوط به موضوع انتخابي خود را از منابع اطلاعاتي يا از طريق مشاهده مستقيمگرد آوري نموده و آنها را در يكي از قالب هاي تحقيق ، مدل و يا نمايش به بازديد كنندگان ارائه مي نمايد .ويژگي مشترك پروژه هايي كه در اين سه قالب قرار مي گيرند اين است كه در همه آنها از حقايق و دستآوردهاي علمي كشف شده استفاده شده و انجام آزمايش و دستكاري در متغيرها توسط دانش آموز ، در توليد ايناطلاعات نقشي نداشته است . در عين حال همين ويژگي مهمترين تفاوت نمايش علمي با آزمايش محسوب مي شود .در پروژه تحقيق دانش آموز به نمايش اطلاعات مكتوب و تصاوير بسنده مي كند اما در پروژه هاي مدل و نمايشعلاوه بر ارائه اطلاعات مكتوب و تصاوير ، دانش آموز سعي مي كند با استفاده از اشياء چگونگي و چرايي ساختمانوعملكرد آنها را براي بازديد كنندگان نمايش دهد .۱ مدل ( ساخت نمونه ) -۲-۳پروژه مدل سازي شامل ساخت اشياء براي توضيح چرايي يا چگونگي ساختمان آنهاست . در اين نوع پروژه دانشآموز مدلي از يك شي ء را ساخته و نمايش مي دهد و يا كاربرد آن را شرح مي دهد. اگر دانش آموز قادر بهساخت مدل نباشد ، مي تواند از پوستر يا نقاشي استفاده نمايد . مدل ها كمك مي كنند تا با ساختمان اشيا بهتر آشناشويم : اشياي خيلي كوچك ( مثل ملكول ها ) ، اشياي خيلي بزرگ ( مثل ساختار درون زمين يا ساختار منظومهشمسي ) اشيايي كه به سادگي در دسترس نيستند ( مثل اندام ها و دستگاه هاي درون بدن ) و يا وسايلي كه افراد بهندرت شانس ديدن آنها را پيدا مي كنند ( مثل يك فضا پيما يا يك پل معلق ) به علاوه ، بعضي مدل ها قادر به كارهستند و علاوه بر توضيح چرايي و چگونگي ساختمان شيء مورد نظر كاركرد آن را هم نمايش مي دهند . كاركردصحيح ، انطباق با حالت اصلي ، سهولت كاربرد و اقتصادي بودن از جمله مواردي است كه بايد در ساخت مدل ها بهآن ها توجه كرد . مدل ها را مي توانيد به صورت مولاژ ، برش ، ماكت و يا قادر به كار بسازيد .مثال :شايد شما بخواهيد مدلي از يك پل را با چوب كبريت يا چوب بستني بسازيد . نقشه هاي روي تابلوي نمايش شمامي تواند قطعات مختلف پل را نشان دهد و تحقيق شما مي تواند شرح دهد كه اين پل چگونه ساخته مي شود ، چراچنين ساختمان و نقشه اي دارد و در چه مواردي كاربرد دارد . يا با استفاده از تصاوير بدن انسان ، دستگاه عصبي رانشان دهيد .نمونه هايي از پروژه هاي مدل :مدل منظومه شمسيبرش گياهانقادر به كارها ( ماشين گرمايي ، موتور الكتريكي و ... )مدل ماهواره اميدپوستر زنجيره غذاييماكت نقاط امن و غير امن خانه در زلزلهمولاژ اندام هاي بدن۲- نمايش -۲-۳پروژه نمايش شامل استفاده از اشياء براي نمايش چرايي يا چگونگي عملكرد آنها و تبيين اصول علمي حاكم برآنهاست . در اين نوع پروژه دانش آموز يك واقعيت يا اصل علمي خاص را بازسازي نموده و نمايش مي دهد .مثال :شايد شما بخواهيد اين اصل علمي را نمايش دهيد كه آب و مواد محلول در آن از طريق ساقه گياه بالا رفته و بهبرگ ها و شاخه ها مي رسد . براي اين كا ر مي توانيد مقداري رنگ غذا را در آب حل كنيد و ساقه چند گلميخك سفيد را در آن قرار دهيد . تغيير رنگ گلهاي ميخك اصل علمي مورد نظر را به شما و بازديدكنندگان پروژهشما نمايش خواهد داد .نمونه هايي از پروژه نمايش :نمايش نحوه كار قطب نمانمايش تشكيل رنگين كماننمايش بازتابش نور از سطح آينهنمايش توليد آهن ربانمايش خورشيد گرفتگي و ماه گرفتگينمايش ويژگي هاي مخلوطنمايش عملكرد پريسكوپ ، ذره بين ، كوره آفتابي و ...نمايش نفوذ پذيري خاكنمايش رسوب گذاري خاك۳- تحقيق -۲-۳پروژه تحقيق يك گزارش علمي محسوب مي شود . دراين نوع پروژه شما اطلاعات موجود در باره يك موضوعمشخص را جمع آوري نموده و آنچه را كه در مجموع ياد گرفته و يا كشف كرده ايد به مخاطبان ارائه مي كنيد. اينجزئيات را مي توان از طريق مشاهده مستقيم و يا از طريق منابع مختلف اطلاعاتي به دست آورد .مثال :تحقيق در باره مراحل دگرديسي قورباغه . شما مي توانيد اين تحقيق را به دو شيوه مختلف انجام دهيد . شيوه اول ايناست كه محفظه اي را شبيه آكواريوم آماده كنيد و با جمع آوري تخم قورباغه در آن مراحل رشد و تكامل قورباغهرا از ابتدا تا انتها مستقيما مشاهده و ثبت نماييد . شيوه دوم اينكه به منابع مختلف اطلاعاتي ( كتاب ها ، اينترنت ،افراد متخصص ، مجلات و ..... ) مراجعه نماييد و از اين طريق موضوع خود را عميقا جستجو كنيد و اطلاعات جمعآوري شده خود را به روشي روشن و جالب گزارش دهيد . البته به ياد داشته باشيد كه در رويكرد اول هم شما ازتحقيق زمينه اي و مراجعه به منابع اطلاعاتي بي نياز نخواهيد بود .نمونه هايي از پروژه هاي تحقيق :شباهت ها و تفاوت هاي بين دوزيستان و خزندگانگازهاي مختلف موجود در هوا و كاربردهاي آنان در زندگي بشرهلال هاي ماهتولد و مرگ ستارگانبارانهاي اسيديانواع ميمونها۳- آزمايش -۳در اين نوع پروژه يك مسئله مشخص مطرح مي شود كه دانش آموز در ابتدا جواب آن را نمي داند ، بنابراين طيكردن مراحل روش علمي و انجام آزمايش براي كشف جواب سوال از ضروريات اين نوع پروژه محسوب مي شود.مراحل روش علمي :طرح مسئله oانجام تحقيق زمينه اي oارائه فرضيه oاجراي آزمايش oثبت نتايج oنتيجه گيري oمثال :دانش آموز اين سوال را براي پروژه خود مطرح مي كند كه علت سياه شدن پوست ميوه هاي انار چيست . با انجاميك تحقيق زمينه اي و مصاحبه با باغداران انار به فرضيه آفتاب سوختگي مي رسد و سپس آزمايشي را طراحي واجرا مي كند كه طي آن دو دسته ميوه روي درخت انار را انتخاب و براي يگ گروه با مقوا سايه بان درست مي كندتا آفتاب به آنها نتابد . پس از دو ماه نتايج به دست آمده را ثبت مي كند ، يعني پوست كدام گروه سياه شده و كداميك سياه نشده است و در پايان نتيجه گيري مي كند كه آيا فرضيه اش صحيح بوده يا خير .نكته مهم – به تفاوت هاي ميان پروژه آزمايش و نمايش توجه كنيد . بسياري از افراد و كتاب ها اين دو نوعپروژه را با هم اشتباه مي گيرند . در اينجا به دو مثال از عناوين پروژه اشاره مي شود كه هر دو به موضوع رنگينكمان مربوط مي شوند اما يكي در قالب پروژه نمايش و ديگري در قالب آزمايش قرار مي گيرد .نمايش : رنگين كمان چگونه شكل مي گيرد ؟آزمايش : آيا مي توان با استفاده از مايعي غير از آب رنگين كمان ساخت ؟نمونه هايي از پروژه هاي آزمايش :رنگ جسم چه تاثيري بر ميزان جذب انرژي تابشي خورشيد دارد ؟صداي انسان از ميان يك لوله تا چه مسافتي منتقل مي شود ؟آيا جامدات مختلف صوت را به يك اندازه از خود عبور مي دهند ؟آيا عواطف انساني مي تواند بر رشد يك گياه موثر باشد ؟آيا مورچه ها سليقه غذايي دارند ؟آيا دما بر قدرت يك آهنرباي دائمي تاثير دارد ؟دانش آموزان پايه سوم و بالاتر بهتر است از انتخاب پروژه هاي جمع آوري خودداري نموده و پروژه خود را ازانواع ديگر انتخاب نمايند .۴- طراحي و ساخت -۳پروژه هاي طراحي و ساخت ، پروژه هايي هستند كه در آنها دانش آموز براي پاسخگويي به يك نياز مشخص بهابداع يك وسيله ، فن (تكنيك) يا برنامه كامپيوتري دست مي زند و پس از طراحي آن را مي سازد و تست مي كندو نهايتا آن را به نمايشگاه علمي ارائه مي نمايد . اين كار مستلزم طي كردن روش مهندسي است و بايد گفت كهحاصل آن، اختراعِ يك وسيله ، فن(تكنيك) و يا برنامه كامپيوتري است .مثال :مي خواهيم راهي پيدا كنيم كه اگر گلدانهاي خانه در معرض كم آبي قرار گرفتند به نوعي از اين اتفاق مطلع شويمتا از خشك شدن گياهان درون آنها جلوگيري كنيم . و در پاسخ به اين نياز با طي كردن روش مهندسي وسيله ايابداع مي كنيم كه با اعلام هشدار به موقع ما را از خشك شدن خاك گلدان مطلع كند .مراحل روش مهندسي :تعريف يك نياز oانجام تحقيق زمينه اي oپايه ريزي مشخصات طرح (استانداردها و معيارها) oآماده سازي طرح هاي مقدماتي oساخت و آزمايش يك نمونة اوليه oطراحي و آزمايش مجدد در صورت لزوم oارائه نتايج oنمونه هايي از پروژه هاي طراحي و ساخت :طراحي و ساخت يك تله ي كار آمد براي سوسك حمامساخت يك موشك كاغذي با زمان پرواز طولاني ؟ساخت يك آبپاش چمن كه بهتر از نمونه هاي فعلي كار مي كند؟طراحي يك خانه با كمترين اتلاف انرژيساخت يك بتن سبكتر و مقاومتر از نمونه هاي فعليطراحي و ساخت يك پل كه بيشترين وزن را تحمل مي كند ؟كاغذ با چه مدل تاخوردگي بيشترين فشار را تحمل مي كند ؟يك دستگاه تصفيه كننده ي آب با انرژي خورشيدساخت يك دام براي حشرات پرندهيك دستگاه موش يابوسيله اي براي دور نگهداشتن مورچه ها از آشپزخانهابداع فن(تكنيك) جديدي براي تجزيه آبابداع فن(تكنيك) جديدي براي كاشت هندوانه در مناطق خشكطراحي و ساخت يك برنامه كامپيوتري براي ويروس يابيطراحي و ساخت يك برنامه كامپيوتري براي ذخيره آدرس و شماره تلفن افرادطراحي و ساخت يك برنامه كامپيوتري براي هدايت خودكار يك روبات زنده يابنكته مهم ۱– به تفاوت هاي ميان پروژه هاي طراحي و ساخت و آزمايش توجه كنيد . دانشمندان در اين بارهتحقيق مي كنند كه چه قوانيني بر پديده هاي طبيعت حاكم است ، در حالي كه مهندسان و برنامه نويسان كامپيوترچيزهاي جديد مثل ماشين ها ، برنامه ها و تكنيكها را ابداع مي كنند . از آنجايي كه مهندسان و برنامه نويسانكامپيوتر، در مقايسه با دانشمندان اهداف متفاوتي دارند ، آنها روش متفاوتي را هم در مسير كارشان دنبال مي كنند .روش علمي در علوم پايه اي (محض ) استفاده مي شود و براي انجام پروژه هايي كه با علوم زيستي ، زمين ، شيمي ،فيزيك و همچنين آزمودن محصولات مصرفي سروكار دارند كاربرد دارد .روش مهندسي در علوم كاربردي استفاده مي شود و در پروژه هايي به كار مي رود كه ما مي خواهيم در آنها چيزيرا طراحي كنيم و بسازيم كه براي حل يك مشكل از زندگي بشر مفيد باشد .مقايسة روش علمي و روش طراحي مهندسيروش علمي روش مهندسيسؤال خودتان را بيان مي كنيد يك نياز تعريف مي كنيدتحقيق زمينه اي انجام مي دهيد تحقيق زمينه اي انجام مي دهيدفرضية خودتان را شكل مي دهيد ، متغيرها را تعيين مي كنيد مشخصات طرح را پايه ريزي مي كنيد (معيارها و استانداردها)آزمايش طراحي مي كنيد ، مواد و روش كار را تعيين مي كنيد طرح هاي مقدماتي را آماده مي كنيدفرضية خودتان را با انجام يك آزمايش محك مي زنيد يك نمونة اوليه مي سازيد و آن را آزمايش مي كنيدداده ها راتحليل مي كنيدو نتيجه گيري هارا استخراج مي كنيد تست مي كنيد و اگر لازم بود طراحي مجدد مي كنيدنتايج را ارائه مي كنيد نتايج را ارائه مي كنيدنكته مهم ۲– به تفاوت هاي ميان پروژه طراحي و ساخت و مدل توجه كنيد. در پروژه مدل كه نوعي نمايشعلمي محسوب مي شود دانش آموز سعي مي كند تا مدلي از يك شيء واقعي را بسازد و هدف او معرفي عملكرد ياساختمان آن شيء است . اما در پروژه هاي طراحي و ساخت هدف دانش آموز ساخت يك وسيله ، فن يا برنامه درپاسخ به يك نياز معين است و هدف او صرفا بازسازي ساختمان يك شيء از پيش تعيين شده نيست و پاسخ به نيازتعريف شده ، محور كار او را تشكيل مي دهد .نكته مهم ۳– وسيله ابداع شده نبايد از روي يك كيت آماده ساخته شده باشد بلكه بايد حاصل تلاش و ابتكارسازنده باشد . ( اختراعات ديگران را دوباره اختراع نكنيد! )۴- موضوع مورد علاقه خود را به يك پروژه تبديل كنيد۱- نكات قابل توجه در پروژه جمع آوري -۴۱- به خاطر داشته باشيد هر كاري را كه براي پروژه انجام مي دهيد با ذكر تاريخ در دفتر "دفتر كارنما "ثبت كنيد و بنويسيد كه چه قدر وقت صرف آن كرده ايد .۲- اقلامي را انتخاب كنيد كه آنها را داريد و يا اينكه مي توانيد به آساني آنها را جمع آوري نماييد . ايناقلام بايد به اندازه كافي به هم شباهت داشته باشند كه بتوان آنها را يك مجموعه ناميد و در عين حال بهاندازه كافي تفاوت داشته باشند كه بتوان آنها را در گروه هاي مختلف طبقه بندي كرد .۳- تحقيق زمينه اي را با يادداشت برداري از كتابها ، وب سايت ها و يا مقالاتي كه در باره موضوع شمابحث مي كنند آغاز كنيد اين ها "منابع" شما را تشكيل خواهند داد. تحقيق شما وقتي كامل مي شود كهحداقل بتوانيد براي ۵ دقيقه با كلمات خودتان در باره موضوعتان بحث كنيد .۴- پس از تكميل تحقيقات ، اطلاعات به دست آمده را در قالب بند (پاراگراف ) سازمان دهي كنيد . اينمطالب همان "تحقيق زمينه اي" شما است كه روي تابلوي نمايش خواهيد چسباند .۵- طبقه بندي را بر اساس خصوصيات فيزيكي ، نوع گونه و يا محل كشف تعريف كنيد . خصوصياتفيزيكي شامل مواردي مثل رنگ ، وزن و يا شكل مي شود . اطمينان حاصل كنيد كه حداقل دو نمونهبراي هر دسته فراهم نموده ايد . همچنين مطمئن شويد كه به وضوح دسته ها را مي شناسيد . اين همان "طرح طبقه بندي " است .۶- مشخص كنيد كه آيا مي خواهيد مجموعه خود را روي تابلوي نمايش بچسبانيد و يا آن را مقابل تابلوينمايش و روي ميز قرار دهيد .۷- بخش" سپاسگزاري " را روي تابلوي نمايش فراموش نكنيد ( نام افرادي كه در انجام پروژه به شماكمك كرده اند با ذكر اينكه چگونه شما را كمك كرده اند )۸- با دقت به تركيب تابلوي نمايش خود توجه كنيد . ترتيب مطالب روي تابلو بايد گويا و به لحاظ بصريجذاب باشد . مطمئن شويد كه تابلو همه موارد لازم از جمله عكس را دارد و دفتر كارنماي خود را همكنار تابلو بگذاريد . در آخرين قدم يك " عنوان " خلاقانه به تابلوي خود اضافه كنيد .۹- اطمينان حاصل كنيد كه پروژه خود را خوب فهميده ايد و مي توانيد در باره آنچه از آن آموخته ايد باديگران صحبت كنيد . تمرين كنيد كه بتوانيد پروژه خود را به يك فرد بزرگسال توضيح دهيد .توجه : اگر در پروژه شما اقلامي به كار رفته است كه مجاز به نمايش آنها در سالن نمايشگاه نيستيد مي توانيد ازآنها عكس بگيريد و عكس آن ها را روي تابلوي نمايش خود الصاق كنيد .۲- براي پروژه هاي نمايش علمي -۴۱- به خاطر داشته باشيد هر كاري را كه براي پروژه انجام مي دهيد با ذكر تاريخ در "دفتر كارنماي "پروژه ثبت كنيد و بنويسيد كه چه قدر وقت صرف آن كرده ايد . همواره از مراحل كار خود عكستهيه كنيد ، چرا كه اين عكس ها مورد نياز دفتر كارنماي شما يا تابلوي نمايشتان خواهد بود . بنويسيدكه چگونه به فكر انجام اين پروژه افتاديد.۲- در مورد نوع نمايش علمي خود تصميم بگيريد . آيا مي خواهيد در پروژه خود به ارائه يك تحقيق بسندهكنيد ويا اينكه فراتر رفته و با ساخت يك مدل ويا ترتيب يك نمايش، پروژه خود را تكميل نماييد.۳- وسايل مورد نيازتان را براي اجراي نمايش علمي تهيه كنيد . مي توانيد از وسائل آزمايشگاه يا وسايلخانگي استفاده كنيد و يا خودتان وسيله اي را بسازيد .اگر مي خواهيد وسيله اي بسازيد ( به عنوان مدل يابراي نمايش ) اطمينان حاصل كنيد كه وقت كافي براي ساخت آن داريد ( چون ساخت بعضي مدل ها ياوسائل بسيار وقت گير است ) و اگر نمي خواهيد وسيله يا مدلي بسازيد تصميم بگيريد كه به جاي آنقرار است از چه چيزي استفاده كنيد ، عكس ، نقشه ، پوستر و يا اشياء خانگي۴- تحقيق زمينه اي را با يادداشت برداري از كتابها ، وب سايت ها و يا مقالاتي كه در باره موضوع شمابحث مي كنند آغاز كنيد اين ها "منابع" شما را تشكيل خواهند داد. خواهيد ديد تحقيق شما وقتي كاملمي شود كه حداقل بتوانيد براي ۵ دقيقه با كلمات خودتان در باره موضوعتان بحث كنيد .۵- پس از تكميل تحقيقات ، اطلاعات به دست آمده را در قالب پاراگراف سازمان دهي كنيد . اين مطالبهمان "تحقيق زمينه اي" شما است كه روي تابلوي نمايش خواهيد چسباند .۶- همچنين بايد قسمتي از تابلوي نمايش خود را به " شرح نمايش علمي " اختصاص دهيد و در آن قسمتدر مورد موضوع خود و اينكه پروژه مدل ، نمايش و يا تحقيق شما قصد نشان دادن چه چيزي را داردتوضيح دهيد .۷- در تابلوي نمايش بخشي به نام " نتيجه گيري " ايجاد كنيد و مطالب خود را درباره آنچه از پروژه خودآموخته ايد و همچنين مواردي كه بواسطه پروژه شما بهبوديافته اند را توصيف كنيد .۸- بخش" سپاسگزاري " را روي تابلوي نمايش فراموش نكنيد ( نام افرادي كه در انجام پروژه به شماكمك كرده اند با ذكر اينكه چگونه شما را كمك كرده اند )۹- با دقت به تركيب تابلوي نمايش خود توجه كنيد . ترتيب مطالب روي تابلو بايد گويا و به لحاظ بصريجذاب باشد . مطمئن شويد كه تابلو همه موارد لازم از جمله عكس را دارد و دفتر كارنماي خود را همكنار تابلو بگذاريد . در آخرين قدم يك " عنوان " خلاقانه به تابلوي خود اضافه كنيد . نام عكاس را همحتما در كنار عكس ها بنويسيد .۱۰ - اطمينان حاصل كنيد كه پروژه خود را خوب فهميده ايد و مي توانيد در باره آنچه از آن آموخته ايد باديگران صحبت كنيد . تمرين كنيد كه بتوانيد پروژه خود را به يك فرد بزرگسال توضيح دهيد .۳- براي پروژه هاي آزمايش -۴۱- دفتر كارنما :به خاطر داشته باشيد هر كاري را كه براي پروژه انجام مي دهيد با ذكر تاريخ در "دفتر كارنماي " پروژه ثبت كنيد و بنويسيد كه چه قدر وقت صرف آن كرده ايد . همواره از مراحل كار خود عكستهيه كنيد ، چرا كه اين عكس ها مورد نياز دفتر كارنما يا تابلوي نمايش خواهد بود .۲- مديريت زمان:از يك جدول زمانبندي استفاده كنيد تا بتوانيد پروژه خود را طبق يك برنامه زماني مشخص پيش ببريد و در نهايت تابلوي نمايش خود را به موقع آماده كنيد . اگر پروژه شما با موجودات زندهسروكار دارد ( افراد ، گياهان و جانوران ) بايد مطمئن شويدكه وقت كافي براي آزمايش خود داريد .( به ياد داشته باشيد كه رشد گياهان كند و زمانبر است )۳- انتخاب موضوع و تعريف مسئله :فهرستي از موضوعات مورد علاقه خود را در دفتر كارنمايتان يادداشت كنيد . براي اينكه از ميان فهرست خود مناسبترين موضوع را انتخاب كنيد اين سوالات را از خودتان بپرسيد : - آيا مي توانم اطلاعات كافي در باره موضوع مورد نظرم پيدا كنم ؟- آيا آزمايش كردن روي اين موضوع نياز به وسايل يا شرايط خيلي خاصي دارد ؟- آيا وقت كافي دارم كه روي موضوع مورد نظر آزمايش انجام دهم ؟اطمينان حاصل كنيد كه موضوع مورد نظر شما قابليت طراحي و اجراي آزمايش را دارد موضوع شما نبايد فقط به ساخت يك وسيله ختم شود چرا كه در اين صورت از نمايش علمي فراتر نرفته ايد .موضوع منتخب خود را پس از طي مراحل فوق در قالب يك سوال آزمون پذير بنويسيد . اين جمله سوالي " مسئله " ناميده مي شود . مسئله در واقع همان سوالي است كه آزمايش شما سعي دارد به آنپاسخ دهد .۴- جمع آوري اطلاعات :سري به كتابخانه بزنيد تا ازكتابها ، مجلات ، دائره المعارف ها و منابع اينترنتي اطلاعات مرتبط با موضوع خود را جمع آوري كنيد .آنچه را كه پيدا مي كنيد در دفتر كارنماي خود يادداشت كنيد . به خاطر داشته باشيد كه مشخصات كتاب يا وب سايتي راكه مطلب را از آن استخراج كرده ايد با ذكر نويسنده ، سال نشر و ناشر يادداشت كنيد چرا كه اين ها بعدا "منابع" شما را تشكيل خواهند داد.با افراد متخصص گفتگوكنيد و اطلاعات خود را كامل كنيد . از معلم يا والدين خود بخواهيد كمك كنند تا يك قرار مصاحبه با افراد مطلع در باره موضوعتان تنظيم كنيد. اگر هم لازم شد از طريق پست الكترنيكي و يا نامه نگاري با شركت ها و افراد متخصص ارتباطبرقرار كنيدتحقيق شما وقتي كامل مي شود كه به يك حدس هوشمندانه در باره جواب مسئله دست پيدا كنيد . اين حدس هوشمندانه همان فرضيه است .پس از تكميل تحقيقات ، اطلاعات به دست آمده را در قالب پاراگراف سازمان دهي كنيد . اين مطالب همان "تحقيق زمينه اي" شما است كه روي تابلوي نمايش خواهيد چسباند .۵- فرضيه سازي :فرضيه" حدس هوشمندانه شماست كه برپايه اطلاعاتي كه جمع آوري نموده ايد مطرح مي كنيد . " فرضيه اعلام مي كند كه در نتيجه تغييراتي كه شما در جريان آزمايش اعمال مي كنيد چه اتفاقاتي رخ خواهد داد.فرضيه در واقع پيش بيني مي كند كه چگونه در اثر تغيير دادن يك عامل ، عامل ديگر تغيير خواهد كرد. اين همان چيزي است كه آن را علت و معلول مي نامند .فرضيه خود را در قالب يك جمله به طور واضح و به روش زير در دفتر كارنما بنويسيد: من حدس مي زنم كه ................................................. باعث ........................................ مي شود .۶- تعيين متغيرها :متغيرها شامل تمام عواملي مي شوند كه مي توانند در آزمايش شما تغيير كنند . در هرآزمايشي ، تنها مجازيد كه يك عامل را تغيير دهيد . دنبال پيدا كردن اين باشيد كه چه عاملي سبب( علت ) رخ دادن يك پديده مي شود . علت در فرضيه شما همان متغير مستقل است . معلول در فرضيه شما همان متغير وابسته است . تنها عاملي كه مجاز به تغيير دادن آن در جريان آزمايش هستيد "متغير مستقل" است . و آنچه كه پس از اين تغييرات رخ مي دهد همان "متغير وابسته" است . ساير عوامل درجريان آزمايش شما هيچ تغييري نمي كنند كه به آنها "متغيرهاي كنترل شده " مي گويند.متغيرهاي مستقل ، وابسته وكنترل شده ي آزمايش خود را تعيين كنيد و در دفتر كارنما بنويسيد . اين نوشتار بعدا در بخشي از تابلوي نمايش شما به عنوان "تعاريف " خواهد آمد . در بخش تعاريف علاوهبر تعريف متغيرها هر لغت مهمي را هم كه درعبارت مسئله به كار رفته و ممكن است براي شما ياديگران نا آشنا وجديد باشد تعريف كنيد .۷- طراحي آزمايش :فهرست مواد " مورد نياز براي انجام آزمايش خود را بنويسيد . " روش كار " خود را طراحي كنيد و در دفتر كارنما ، شرح دهيد. مراحل را به دقت و به ترتيب " پيش بيني كنيد و يك دستورالعمل گام به گام براي اجراي آزمايش خود بنويسيد.يك آزمايش بايد حداقل شامل دو گروه باشد. يك گروه ، گروه " كنترل " و ديگري گروه " متغير " است. هر دو گروه كاملا يكسان هستند مگر در يك مورد خاص ." متغير مستقل " همانمورد خاصي است كه تفاوت مي كند و شما مي خواهيد اثر آن را در آزمايش بيازماييد. مثال : فرضكنيد مسئله شما اين است كه بچه چرا گريه مي كند ؟ و شما به اين فرضيه رسيده ايد كه علت آننبود بطري شير اوست . براي اثبات اين فرضيه بايد آزمايش هاي زير را در دو گروه كنترل و متغيرانجام دهيد :گروه متغيرگروه كنترلدر جريان آزمايش روي گروه كنترل هيچ تغييري ايجاد نمي كنيد . گروه كنترل ثابت مي كند هر نتيجه اي كه در گروه متغير اتفاق مي افتد ناشي از تغييراتي است كه شما اعمال كرده ايد .۸- اجراي آزمايش :آزمايش خود را حداقل ۳ بار تكرار كنيد . در اجراي آزمايش از دستورالعمل گام به گامي كه نوشته ايد دنباله روي كنيد . هر چيزي را كه انجام مي دهيد يا مشاهده مي كنيد در دفتر كارنما يادداشت كنيد ، هرچند بعضي چيزها به نظر شما كودكانه يا كم اهميت برسند .اگر چيزي را اندازه گيري مي كنيد حتما بايد از واحدهاي استاندارد مثل سانتيمتر ، گرم و يا ليتر استفاده كنيد .هر بار كه آزمايش مي كنيد ، زمان و تاريخ آن را در دفتر كارنما يادداشت كنيد . شايد بخواهيد از آنچه رخ مي دهد عكس بگيريد يا تصويري را بكشيد . نگران خط خوردگي در دفتر كارنماي خود نباشيد ! هيچ گاه اشتباهات خود را از دفتر كارنما پاك نكنيد و فقط كافي است روي آنها يك خط بكشيد .۹- ثبت و سازماندهي نتايج :نتايج ، آنچه را كه رخ داده بيان مي كنند . به خاطر داشته باشيد كه يك آزمايش خوب نتايجي را به همراه خواهد داشت كه به آساني قابل اندازه گيري باشند .از يك جدول براي ثبت نتايج در دفتر كارنمايتان استفاده كنيد . نتايخ خود را به شكل يك نمودار در آوريد . اگر آنچه رخ داده است خلاف آن چيزي بوده است كه شما انتظار داشته ايد ، نگران نباشيد. ۱۰ - نتيجه گيري :به مجموعه اتفاقاتي كه رخ داده است فكر كنيد . نتيجه گيري در اين باره بحث مي كند كه آيا نتايج به دست آمده از آزمايش ، فرضيه شما راتاييد مي كند يا نه.نتيجه گيري " خود را در قالب يك پاراگراف و به اين شكل در دفتر كارنماي خود يادداشت كنيد " :نتايج آزمايش فرضيه من را تاييد مي كنند زيرا ........................................................نوزاد گريان + بطري شير = نوزاد آرام و شادمسئله + متغير مستقل = متغير وابستهنوزاد گريان + نبود بطري شير = نوزاد همچنان گريه مي كندمسئله + هيچ گونه تغيير در هيچ چيز = كنترلنتايج آزمايش فرضيه من را تاييد نمي كنند زيرا .......................................................اگر راهكارهايي براي بهبود آزمايش خود داريد آنها را هم ذكر كنيد. ۱۱ - گزارش كتبي:براي پروژه خود يك گزارش كتبي بنويسيد . ( روش نگارش آن در ادامه خواهد آمد ) ۱۲ - تابلوي نمايش:تابلوي نمايش خود را بسازيد و اين قسمت ها را در آن بگنجانيد : مسئله ، فرضيه ، تعاريف ، تحقيق زمينه اي ، روند آزمايش ( روش كار ) ، نتايج ( در قالب جدول يا نمودار ) ، نتيجه گيري و منابعهمچنين بخش" سپاسگزاري " را روي تابلوي نمايش فراموش نكنيد ( نام افرادي كه در انجام پروژهبه شما كمك كرده اند با ذكر اينكه چگونه شما را كمك كرده اند )با دقت به تركيب تابلوي نمايش خود توجه كنيد . ترتيب مطالب روي تابلو بايد گويا و به لحاظ بصري جذاب باشد . مطمئن شويد كه تابلو همه موارد لازم از جمله عكس را دارد و دفتر كارنمايخود را هم كنار تابلو بگذاريد . در آخرين قدم يك " عنوان " خلاقانه به تابلوي خود اضافه كنيد .نام عكاس را هم حتما در كنار عكس ها بنويسيد .۱۳ - تمرين براي ارائه شفاهي پروژه :اطمينان حاصل كنيد كه پروژه خود را خوب فهميده ايد و مي توانيد در باره آنچه از آن آموخته ايد با ديگران صحبت كنيد . تمرين كنيد كه بتوانيد پروژه خود را به يك فرد بزرگسال توضيح دهيد .۴- براي پروژه هاي طراحي و ساخت -۴۱- دفتر كارنما :به خاطر داشته باشيد هر كاري را كه براي پروژه انجام مي دهيد با ذكر تاريخ در "دفتر كارنماي " پروژه ثبت كنيد و بنويسيد كه چه قدر وقت صرف آن كرده ايد . همواره از مراحل كار خود عكستهيه كنيد ، چرا كه اين عكس ها مورد نياز دفتر كارنما يا تابلوي نمايش خواهد بود .۲- مديريت زمان:از يك جدول زمانبندي استفاده كنيد تا بتوانيد پروژه خود را طبق يك برنامه زماني مشخص پيش ببريد و در نهايت تابلوي نمايش خود را به موقع آماده كنيد . موضوعي را انتخاب كنيد كه بتوانيد تازمان برپايي نمايشگاه طراحي ، ساخت و آزمودن آن را تمام كنيد . براي مديريت زمان مي توانيد ا زجدول زمانبندي پروژه هاي طراحي و ساخت استفاده كنيد .۳- تعريف نياز:با بررسي حوزه هاي مورد علاقه خود ( ورزش ، هواپيماها ، موشك ها ، انرژي ، الكتريسيته ، باغباني و ... ) يك نياز مشخص و لازم التوجه تعيين كنيد. اين نياز محور اصلي كار شما است و وسيله ، فن يابرنامه اي كه طي اين پروژه اختراع مي كنيد پاسخ گوي اين نياز خواهد بود .۴- تحقيق زمينه اي:اطلاعاتي را جمع آوري كنيد كه به شما در فهم دانش مربوط به حوزه طرحتان كمك كند ، همچنين اطلاعات جامعي در مورد نياز مصرف كنندگان ، محصولات مشابه و استانداردها و معيارهاي موجود درمورد طرح فراهم كنيد.۵- تعيين مشخصات طرح :مشخصات طرح در واقع آن معيارها ، استانداردها و محدوديت هايي هستند كه شما براي طرح خودتان معين مي كنيد و بر اساس آن تصميم مي گيريد كه محصول نهايي را چگونه بسازيد . مشخصاتمعمول كه در اغلب طرح ها مد نظر قرار مي گيرند به اين موارد مربوط مي شوند : شكل ، اندازه ، وزن، ظاهر ، ويژگيهاي فيزيكي ، عملكرد ، كاربري، هزينه توليد ، زمان ، قيمت و ...ساير مشخصات طرح به انتظاراتي مربوط مي شود كه از نمونه اوليه داريم و اينكه در جريان آزم ايشاختراع چه توقعات مورد انتظاري از آن وجود دارد .۶- طراحي مقدماتي و نهايي :مهندسان خوب پيش از اقدام به كار ، انواع مختلفي از طرح هاي ممكن را بررسي مي كنند . طبيعتاً بررسي گزينه هاي مختلف يك اختراع روي كاغذ و قبل از آنكه واقعاً آن اختراع ساخته شود بسيارسريعتر و ارزانتر خواهد بود. ضمناً ، در جريان ساخت واقعي يك چيز موضوعاتي وجود دارند كهپرخرج هستند يا نصب آنها زمانبر است ؛ بنابراين وجود يك مجموعة خوب از طرح ها و نقشه ها قبلاز آنكه شما آن را بسازيد ، سبب آشكار شدن اين موضوعات پرخرج يا زمانبر براي شما خواهد شد .هر طرح مقدماتي در بردارندة تعدادي نكات خوب و تعدادي نكات نامناسب است . و همين طور كه شما طرح هاي جديد تري را ارائه مي كنيد ، تعداد بيشتر و بيشتري از ايده هاي خوبتان را كه از طرحهاي قبلي به دست آورده ايد ، در طرح جديد كنار هم قرار مي دهيد و طرح هاي جديد شما هر باربهتر و بهتر مي شوند تا به طرح نهايي مي رسيد . ملاك تغييرات در طرح قبلي و رسيدن به يك طرحجديد تحقق هر چه بيشتر مشخصات طرح در طراحي جديد است . طرح نهايي بازتاب حداكثر تلاششما براي تحقق مشخصات طرح است . اين تلاش مكرر را در فرايند مهندسي ، تكرار مي نامند .فهرستي از تمام مواد و وسايلي كه براي ساخت نمونه اوليه نياز داريد تهيه كنيد . در فهرست مواد ، بايد تمام اقلام به خوبي توصيف شده باشند و اندازه و مقدار هر يك از مواد هم در صورت نياز به طور۵۰ سانتيمتر ) *۳۰* دقيق ذكر شود .( مثلا : يك تخته چوبي به ابعاد ۳يك دستورالعمل گام به گام بنويسيد و مراحلي را كه قرار است براي ساخت نمونه اوليه طي كنيد در آن شرح دهيد . در اين نوشتار كه بايد كاملا توصيفي باشد روش گام به گام ساخت نمونه اوليه راآنگونه كه شما قصد انجام آن را داريد خواهيد نوشت .۷- ساخت ، آزمايش ، ثبت داده ها و تحليل نتايج نمونه اوليه :نمونه اوليه را مطابق انتظارات طرح ، طرحهاي كشيده شده ، فهرست لوازم و تجهيزات و روش گام به گام بسازيد . لازم است تجربيات خود را درباره ساخت نمونه اوليه يادداشت كنيد .بعد از ساخت ، بايد نمونه اوليه را آزمايش كنيد تا ببينيد آيا انتظاراتي را كه در بخش مشخصات طرح و در قسمت آزمايش اختراع بيان نموده ايد برآورده مي كند ؟ لازم است آنچه را كه واقعا در جريانآزمايش نمونه اوليه رخ مي دهد ثبت و يادداشت كنيد و تا حد امكان توصيف و تشريح كنيد . نمونهاوليه را حداقل ۲ تا ۳ بار آزمايش كنيد چرا كه اين كار براي اطمينان از صحت داده هاي آزمايشاهميت دارد .داده ها را تحليل كنيد . آيا با انتظارات طرح مطابقت دارند ؟ اگر نه ، طراحي مجدد لازم است . ۸- طراحي مجدد ، آزمايش مجدد ، ثبت و تحليل داده ها در صورت نياز :پس از آزمايش اول شايد لازم باشد با طراحي مجدد تغييراتي را روي قسمتهايي از نمونه اوليه كه نياز به اصلاح دارد انجام دهيد . لازم است مسير تغييرات و اصلاحات را با تصاوير و علامت گذاري نشاندهيد . يادداشت نويسي دقيق از تغييرات در اين مرحله از روش مهندسي اهميت زيادي دارد .هميشه پس از انجام طراحي مجدد و اصلاح ، آزمايش مجدد هم ضرورت پيدا مي كند . همزمان با آزمايش مجدد بايد داده هاي حاصل را هم ثبت و يادداشت كنيد .داده ها را تحليل كنيد . آيا با انتظارات طرح مطابقت دارند ؟ اگر نه ، طراحي مجدد لازم است . ( طراحي مجدد ، اصلاح و آزمايش مجدد نمونه اوليه ، مهمترين بخش پروژه را ت شكيل مي دهد .يادداشت كردن تغييرات و نتايج بسيار مهم است . شما بايد قادر باشيد كه در يك نگاه تغييراتي را كهصورت گرفته و آنچه را كه بعد از اين تغييرات و در جريان آزمايش مجدد رخ داده است ببينيد .همچنين بايد در صورت لزوم بعدا اين تغييرات و نتايج را به ياد آوريد . )هر گاه احساس كرديد كه نمونه اوليه مطابق با مشخصات طرح به حداكثر كارايي خود رسيده است ، آنگاه مي توانيد به مرحله نتيجه گيري برويد . اگر احساس كرديد كه باز هم به طراحي و آزمايشمجدد نياز است ، لازم است همچنان طراحي و آزمايش مجدد و ثبت نتايج را ادامه دهيد و اين كار راتا آنجا ادامه دهيد كه احساس كنيد نمونه اوليه شما كامل شده است . محصول نهايي شما بايد بهدرستي كار كند و انتظارتي را كه در مشخصات طرح براي آن برشمرده ايد برآورده سازد .۹- نتيجه گيريهنگام نوشتن نتيجه گيري بايد با ذكر شواهد و دلايل حاصل پروژه خود را براي ديگران روشن كنيد . نتيجه گيري با پاسخ دادن به سوالاتي نظير سوالات زير دانش ما را در باره پروژه خلاصه مي كند :داده ها چطور آنچه را كه انتظار مي رفت رخ دهد تاييد مي كنند ؟اين محصول از چه جهت اهميت دارد ؟آيا پيشنهادات قابل انجام بيشتري براي ارتقاي اين محصول وجود دارد ؟اين محصول چگونه كمك مي كند كه افراد فهم بهتري از پديده هاي جهان پيدا كنند ؟اين اطلاعات چگونه مي تواند در زندگي واقعي به كار گرفته شود ؟به چه بينش هاي جديدي پي برده ايم ؟از طراحي و ساخت يك چيز چه دانشي كسب شده است ؟نتيجه گيري بايد ارزش پروژه و محصول شما را نمايان كند و نشان دهد كه كار شما چگونه مي تواند در زندگي و دنياي واقعي به كار گرفته شود . مطالبي را درباره مزيت ها ، ابتكار و سودمندي محصولنهايي بنويسيد .۱۰ - گزارش كتبي:براي پروژه خود يك گزارش كتبي بنويسيد . ( روش نگارش آن در ادامه خواهد آمد ) ۱۱ - تابلوي نمايش:تابلوي نمايش خود را بسازيد و اين قسمت ها را در آن بگنجانيد : تعريف نياز ، تحقيق زمينه اي ، مشخصات طرح ، طرح ها ( اوليه و نهايي ) ، ساخت ، آزمايش ، داده ها و تحليل ، طراحي و آزمايشمجدد و تحليل داده ها ( در صورت نياز ) ، نتيجه گيري و منابع همچنين بخش " سپاسگزاري " راروي تابلوي نمايش فراموش نكنيد ( نام افرادي كه در انجام پروژه به شما كمك كرده اند با ذكراينكه چگونه شما را كمك كرده اند )با دقت به تركيب تابلوي نمايش خود توجه كنيد . ترتيب مطالب روي تابلو بايد گويا و به لحاظ بصري جذاب باشد . مطمئن شويد كه تابلو همه موارد لازم از جمله عكس را دارد و دفتر كارنمايخود را هم كنار تابلو بگذاريد . در آخرين قدم يك " عنوان " خلاقانه به تابلوي خود اضافه كنيد .نام عكاس را هم حتما در كنار عكس ها بنويسيد .۱۲ - تمرين براي ارائه شفاهي پروژه :اطمينان حاصل كنيد كه پروژه خود را خوب فهميده ايد و مي توانيد در باره آنچه از آن آموخته ايد با ديگران صحبت كنيد . تمرين كنيد كه بتوانيد پروژه خود را به يك فرد بزرگسال توضيح دهيد .۵- ارائه پروژة علمي به نمايشگاهدراين بخش ، دانش آموز روند تلاشهاي علمي خود را در معرض ديد و قضاوت ديگران قرار مي دهد . حواس بيناييو شنوايي بهترين دريچه هايي هستند كه براي ورود به ذهن بازديدكنندگان مي توان از آنها بهره گيري كرد .بنابراين دانش آموز بايد از تمام ظرفيت هاي ديداري و شنيداري افراد بازديد كننده براي انتقال كار خود به آنهااستفاده كند.هر پروژه علمي براي ارائه به نمايشگاه و قرار گرفتن در معرض ديد بازديدكنندگان بايد داراي اين عناصر باشد :- تابلوي نمايش- مواد نمايشي- گزارش كتبي ( فقط براي پروژه هاي آزمايش وطراحي وساخت )- دفتر كارنما۱- تابلوي نمايش : -۵براي نمايشگاه پروژه علمي لازم است يك تابلوي نمايش بسازيد . هدف از ساخت تابلوي نمايش اين است كه خلاصه اي از كارتان را به شيوه اي چشمگير با ديگران درميان بگذاريد . تابلو نمايش در واقعمثل يك ويترين و ابزار ارتباطي شما با ديگران است ، بنابراين آن را رنگارنگ و خلاقانه بسازيد . يك۹۰ ارتفاع cm ۱۲۰ طول و cm تابلو نمايش استاندارد داراي سه ديواره است و در حالت گشوده حداكثردارد .اطلاعات را مثل صفحه يك روزنامه سازماندهي كنيد . بسته به نوع پروژه اي كه انجام داده ايد نوشته هاي روي تابلو را آماده كنيد و آنها را طوري روي تابلو بچسبانيد كه مستمعين بتوانند به سرعت و همزمانبا توضيحات شما مسير كارتان را از بالا به پايين و از راست به چپ دنبال كنند .حداقل از قلم ۱۶ براي نوشته هاي روي تابلوي نمايش استفاده كنيد كه از فاصلة چند قدمي به آساني خوانده شوند . خوب است كه براي زيرنويس عكسها و جدول ها از قلم كوچكتر استفاده كنيد .عنوان بايد درشت ترين نوشته تابلو باشد و به آساني از فاصله دور و از بيرون غرفه قابل خواندن باشد . عنواني انتخاب كنيد كه كار شما را به درستي توصيف كند و در عين حال توجه افراد را به خود جلبكند. عنوان هميشه در قسمت وسط و بالاي تابلو قرار مي گيرد . بوط به يك پروژه يمر مشاهده مي شود اطلاعاتي كه روي اين تابلوي نمايش :توجه توضيح روند كار و از نمودارها براي نمايش براي از عكس ها ! يك تصوير هزار كلمه حرف مي زند" آزمايش " است . براي انواع ديگر پروژه اطلاعات ضروري جهت نصب روي تابلوينمايش، بر اساس نوع پروژه متفاوت خواهد بود .نتايج استفاده كنيد . اما به خاطر داشته باشيد كه متن نوشته هايتان را روي عكس ها يا تصاوير نيندازيد .چرا كه اين كار باعث مي شود خواندن نوشته ها دشوار شود .مواد و فنون ساخت تابلوي نمايشيك تابلو نمايشِ استاندارد سه ديواره دارد و به خوبي و بدون تكيه دادن مي ايستد . تابلوي نمايش مي تواند سفيد ، سياه يا رنگي باشد . جنس آن هم مي تواند از مقواي محكم يا كارتن پلاست يا چوب وامثال اين ها باشد كه به سهولت از بازار قابل تهيه است . مي توانيد تابلو را از يك كارتن بزرگ و محكممثل كارتن يخچال بسازيد تا براي شما مجاني تمام شود !اطلاعاتي را كه قرار است روي تابلوي نمايش بچسبانيد ، روي كاغذ سفيد بنويسيد يا چاپ كنيد . قبل از چسباندن هر ورقه روي تابلوي نمايش مطمئن شويد كه نوشته هاي آن خوانا ، ويراسته و بدون خطخوردگي و غلط املايي است .ظاهر تابلو بايد خوش منظر ، خلاقانه و رنگارنگ باشد . همچنين درشتي نوشته ها( عنوان ، سر تيترها و نوشته هاي هرقسمت ) متناسب با اهميت آنها مختلف باشد .عكسهايي از روند كار مي تواند سير پيشرفت پروژه را به بازديدكنندگان نشان دهد . ( فقط عكس دانش آموزاني كه پروژه را انجام داده اند و يا اعضاي خانواده آنها قابل نمايش روي تابلو است . براي نمايشعكس افراد ديگر حتما اجازه بگيريد.)نقاشيهاي ترسيمي ، تصاوير و نمادها كه بتوانند مقصود شما را از پروژه به بيننده القا كنند كمك زيادي به برقراري سريع ارتباط مخاطبان با تابلو نمايش و اهداف و مقاصد پروژه شما مي كنند .چسب هاي مايع براي چسباندن ورقه هاي كاغذ به تابلوي نمايش كارايي خوبي دارند . براي مواردي مثل اين نمونه نشان مي دهد كه چگونه وقتي متن را روي تصوير چاپ مي كنيمخواندن آن دشوار مي شود .در نظر بگيريد و گزارش كتبي را مثل لينك هاي آن ( homepage ) تابلوي نمايش را مثل صفحه اصلي يك سايتعكسها كه چسباندن آنها با چسب مايع مشكل است ، مي توانيد از چسب هاي نواري دو طرفه ( دو طرفآن قابليت چسبيدن دارد ) استفاده نماييد .نكته:به جاي استفاده ازكاغذ هاي معمولي از كاغذهاي مقوايي ۶۵ گرمي و يا ۱۱۰ گرمي استفاده كنيد ، چون موقع چسباندن به تابلوي نمايش كمتر چين و چروك مي خورند . كاغذهاي مات بر كاغذهاي برّاقمزيت دارند چون كاغذهاي براق باعث انعكاس نور و برق زدن تابلوي نمايش مي شوند و خواندن مطالبآن را دشوار مي كنند . براي برجسته كردن و جذاب شدن نوشته هاي تابلوي نمايش مي توانيد از كاغذرنگي استفاده كنيد . شيوة مرسوم در اين زمينه اين است كه نوشته را ابتدا روي كاغذ سفيد چاپ مي كنندو سپس آن را روي كاغذ رنگي مي چسبانند(مقداري از كاغذ رنگي به عنوان حاشيه بيرون مي ماند )اطلاعات تابلوي نمايش شما نبايد دقيقاٌ همان مطالبي باشد كه در گزارش كتبي شما آمده است ؛ بلكه بايد نكات برجستة كار شما را به طور خلاصه و در يك نگاه كلي نشان دهد . تابلوي نمايش يعني پروژه دريك نگاه . مثال زير به خوبي ارتباط و ميزان مطالب تابلوي نمايش و گزارش كتبي را نشان مي دهد :همان طور كه از مثال بالا پيداست در صفحه اول سايت(يعني تابلوي نمايش) مطالب به صورت تلگرافي نوشته مي شود و شرح مفصل تر آن در لينك ها(يعني گزارش كتبي ) مي آيد .توجه : اطلاعاتي كه روي اين تابلوي نمايش مشاهده م ي شود مربوط به يك پروژه ي" طراحي و ساخت " است . براي انواع ديگر پروژه اطلاعات ضروري جهت نصب رويتابلوي نمايش، بر اساس نوع پروژه متفاوت خواهد بود .سؤال پروژه : باز گو كننده موضوع آزمايش شما است و در قالب يك جمله پرسشي بيان مي شود.تعاريف : دراين قسمت متغيرهاي مستقل ، وابسته و كنترل شده را تعيين مي كنيد .فرضيه : پيش بيني شما از نتايج آزمايش۲- گزارش كتبي -۵براي پروژه خود يك گزارش كتبي بنويسيد . گزارش كتبي به ديگران كمك مي كند كه در مورد كارعلمي شما مطالب بيشتري را بخوانند . اطلاعات گزارش كتبي خود را از دفتر كارنما استخراج كنيد . گزارش كتبي فقط براي پروژه هاي آزمايش و طراحي و ساخت ضروري است و آماده سازي آن كار دشواري نبوده و فقط مستلزم كنار هم گذاشتن اطلاعاتي است كه شما در طول انجام پروژه ، جمع آورينموده ايد .۱- گزارش كتبي پروژهاي آزمايش -۲-۵اين گزارش با احتساب صفحه عنوان حد اكثر بايد ۹ صفحه باشد . گزارش كتبي شامل اين قسمت ها خواهد بود و هر يك از اين مطالب بايد در صفحه مربوط به خود قرار بگيرد :صفحة ۱ (جلد گزارش محسوب مي شود ) عنوان : بايد شامل اين موارد باشد : عنوان پروژه(با قلم درشت ) ، ترجيحاً عكسي از آزمايش شما ، و در پايين آن : نام و نام خانوادگي ، پايه ، مدرسه ، معلم راهنما وتاريخصفحه ۲ صفحه ۳ ( حداكثر تا صفحه ۵ ) تحقيق زمينه اي : بازگو كننده مطالبي است كه شما در جريان تحقيق از منابع اطلاعاتي ( كتابخانه ، جستجوي اينترنتي و يا مصاحبه با افراد متخصص ) در ارتباط با موضوع خودپيدا كرده ايد . ( مي تواند بيش از يك صفحه و حداكثر ۳ صفحه باشد )صفحه ۶ مواد و روش كار: شامل فهرستي از مواد استفاده شده شما و شرح گام به گام فعاليت هايي است كه در جريان آزمايش انجام داده ايد .صفحه ۷ نتايج : شامل داده هايي مي شود كه از انجام آزمايش به دست آورده ايد و بايد آنها را در قالب يك جدول يا نمودار ارائه كنيد . به علاوه دو يا سه جمله هم در باره دادهايتان توضيح دهيد .صفحه ۸ صفحه ۹ ۲- گزارش كتبي پروژه هاي طراحي و ساخت -۲-۵اين گزارش با احتساب صفحه عنوان حد اكثر بايد ۱۸ صفحه باشد . گزارش كتبي شامل اين قسمت ها خواهد بود و هر يك از اين مطالب بايد در صفحه مربوط به خود قرار بگيرد :صفحة ۱ : عنوان ( اين صفحه جلد گزارش محسوب مي شود ): بايد شامل اين موارد باشد : عنوان پروژه(با قلم درشت ) ، ترجيحاً عكسي از محصول شما ، و در پايين آن : نام و نام خانوادگي ، پايه ، مدرسه ، معلمراهنما و تاريخصفحه ۲ : تعريف نياز : بنويسيد كه دقيقا براي پاسخ به چه نيازي اختراع خود را انجام داده ايد و پاسخگويي به اين نياز چرا مهم است .صفحه ۳ : تحقيق زمينه اي ( حداكثر تا صفحه ۵ ) : بازگو كننده مطالبي است كه شما در جريان تحقيق از منابع اطلاعاتي ( كتابخانه ، جستجوي اينترنتي و يا مصاحبه با افراد متخصص ) در ارتباط با موضوع خودپيدا كرده ايد . ( مي تواند بيش از يك صفحه و حداكثر ۳ صفحه باشد )صفحه ۶ : مشخصات طرح : استانداردها و محدوديت هايي كه براي طرح خود معين كرده ايد اينجا بنويسيد .نتيجه گيري: اين قسمت خلاصه اي است از آنچه كه شما از آزمايشتان دريافته ايد . در اينجا بهمسئله اي كه در ابتدا طرح كرده ايد پاسخ مي دهيد و با مقايسه فرضيه خود با نتايج به دست آمدهاز آزمايش تحليل مي كنيد كه آيا فرضيه شما تاييد شده است يا خير .ايده هايي براي تحقيق بيشتر : در بعضي از پروژه هاي علمي نمايشگاهي لازم است ، شما زمينههاي پژوهشي بيشتر كه ممكن است قصد داشته باشيد براساس آنچه از آن پروژه آموخته ايد ، دنبالنماييد ، مطرح و در بارة آن بحث كنيد .( اختياري )كتابشناسي ( منابع ) : فهرست كتاب ها ،مجلات ، وب سايت ها ، افراد متخصص و ... كهشما اطلاعات تحقيق زمينه اي خود را از آنها گرد آوري نموده ايد .سپاسگزاري . اين قسمت ، در واقع فرصتي است تا از همة كساني كه در انجام پروژةعلمي شما را ياري نموده اند ، از اشخاص گرفته تا يك شركت خصوصي يا دايرة دولتي ،با ذكر كاري كه براي شما انجام داده اند تشكر نماييد.صفحات ۷ تا ۱۰ : طراحي : صفحات ۱۱ تا ۱۳ ساخت ،آزمايش ،ثبت داده هاو تحليل نتايج نمونه اوليه :: صفحات ۱۴ تا ۱۶ طراحي مجدد ،آزمايش مجدد ،ثبت و تحليل داده ها(در صورت نياز ) :صفحه ۱۷ : نتيجه گيري : صفحه ۱۸ : كتابشناسي و سپاسگزاري :۳- مواد نمايشي -۵شامل نمونه ها، دستگاه ها ، مدل ها و ساير اقلام مجاز مربوط به پروژه مي باشد. اين اقلام روي مي ز و در جلوي تابلوي نمايش قرار مي گيرند.همه دانش آموزان موظف به پيروي از شرايط زير جهت نمايش پروژه خود در سالن نمايشگاه پروژه هاي صفحه ۷ : طرح مقدماتيصفحه ۸ : طرح نهاييصفحه ۹ : فهرست موادصفحه ۱۰ : روش گام به گامصفحه ۱۱ : ساخت نمونه اوليه صفحه ۱۲ : آزمايش و داده هاي آنصفحه ۱۳ : تحليل داده هاصفحه ۱۱ : طراحي مجددصفحه ۱۲ : آزمايش مجدد و ثبت دادهصفحه ۱۳ : تحليل داده هاكتابشناسي ( منابع ) : فهرست كتاب ها ،مجلات ، وب سايت ها ، افراد متخصص و ... كهشما اطلاعات تحقيق زمينه اي خود را از آنها گرد آوري نموده ايد .سپاسگزاري . اين قسمت ، در واقع فرصتي است تا از همة كساني كه در انجام پروژةعلمي شما را ياري نموده اند ، از اشخاص گرفته تا يك شركت خصوصي يا دايرة دولتي ،با ذكر كاري كه براي شما انجام داده اند تشكر نماييد.علمي مي باشند :۱- اقلام نمايشي غير مجاز -۳-۵هر گونه موجود زنده ( به صورت زنده ، مرده يا خشك شده و اعم از گياه يا جانور ) هر گونه اندام يا مايعات بدن انسان و حيوانات ( مثلا خون يا ادرار ) هر گونه مواد غذايي انسان يا حيوانات هر گونه كشت باكتري يا كپك هر گونه مايعات شيميايي خانگي يا آزمايشگاهي از جمله آب استثناء : مايعات موجود در محفظه هاي دربسته بعضي دستگاه ها ( مثلا مايع درون مخزن دماسنج ) يا مايعات مورد تاييد كميته نمايش و ايمني نمايشگاههر گونه مواد سمي ، دارو و مواد پرخطر هرگونه وسيله تيز و برنده (مثلا : سرنگ ، سوزن ، پي پت ، ميخ ، چاقو و پونز ) هرگونه شيشه يا اشياء شيشه اي مگر محفظه هاي دربسته شيشه اي يا اجزاي شيشه اي به كار رفته در محصولات تجاري ( مثلا شيشه نمايشگر كامپيوتر )هر گونه ظروف يا مخازن فشرده هرگونه باتري با قابليت باز شدن در پوش ( مثلا باتري هاي اسيدي ) هر گونه ل ، خاك ، شن ، ماسه ، سنگ ، پسماندهاي زائد و غيره هرگونه پروژه اي كه شامل شليك يك سلاح گرم ، شليك با وسائل داراي محفظه هواي فشرده ، محتوي مواد شيميايي مخاطره آميز براي سلامتي دانش آموزان ، يا داراي فعاليت راديو اكتيو و ياهر نوع فعاليتمخاطره آميز ديگر براي دانش آموزان باشدهرگونه عكس يا تصوير مر بوط به تكنيكهاي جراحي ، كالبدشكافي و اجساد هرگونه پروژه اي كه منجر به صدمه زدن يا تحت فشار قرار گرفتن يك جانور شود . مثل اين م وارد : كشتن حيوان ، دادن مواد شيميايي به حيوان ، يا نگهداري حيوان در محفظه اي كه شباهت به زيستگاهطبيعي آن ندارد . به ياد داشته باشيد كه مجاز به آوردن حيوانات زنده به نمايشگاه نيستيد.استثناءدانش آموزان پايه اول تا سوم مجاز به داشتن نمونه هاي كاملا مهر و موم شده به عنوان بخشي از اقلام نمايشي پروژه خود مي باشند ( گياهان خشك شده يا مواد معدني )با اين حال هر گونه مواد غذايي انسانيا حيوانات ممنوع است .كاملا مهرو موم شده " يعني بسته بندي شده به شكلي كه هيچ گونه ذره ، مايع يا بويي از آن به بيرون "نشت نكند . اين گونه موارد مي بايست در يك بسته بندي دوقبضه از جنس كيسه پلاستيكي محكم ياظروف پلاستيكي شفاف با درب محكم قرار گرفته و با نوار چسب شيشه اي در محل خود روي ميز ياتابلوي نمايش ثابت شوند .تمام اين اقلام ( صدف ها ، سنگ ها ، برگ ها ، خاك ها ، پوسته هاي تخ م وغيره ) مي بايست قبل از مهر و موم شدن كاملا خشك شده باشند . پيشنهاد مي شود اين گونه اقلام بهصورت بسته هاي كوچك و با چسب نواري شفاف روي تابلوي نمايش چسبانده شوند تا ضمن اطمينان ازايمني ، نمايش آنها با سليقه به نظر برسد .۲- اقلام نمايشي توصيه نشده -۳-۵گران قيمت ، شكستني ، شكننده ۳- اقلام نمايشي مجاز و توصيه شده -۳-۵بايد به جاي اقلام نمايشي غير مجاز يا توصيه نشده از عكس ها يا نمودارها ، حيوانات پلاستيكي يا گل هاي پلاستيكي استفاده شود .دانش آموز بايد براي رعايت حقوق مالكيت معنوي حتما نام و مشخصات عكاس را در كنار عكس ذكر كنددانش آموزان بايد طبق يك برنامه منظم از گامهاي مختلف پروژه خود عكس برداري كنند تا بتوانند مسير تلاش هاي خود را در طول انجام پروژه به تصوير بكشند . همچنين دانش آموز اگر قصد نمايش عكسافرادي را روي تابلوي نمايش خود دارد حتما قبل از گرفتن عكس از آنها كسب اجازه نمايد .دانش آموزان مي توانند براي اقلام نوشتاري پروژه خود ( نوشته هاي تابلوي نمايش و گزارش كتبي ) از كامپيوتر و چاپگر استفاده كنند .پروژه هاي برقي مي توانند از باتري به عنوان منبع الكتريسيته استفاده كنند . به جاي مواد غذايي واقعي از مدل هاي مصنوعي غذا يا ميوه استفاده شود 4- دفتر كارنما -۵در اين دفتر وقايع و اتفاقات مربوط به پروژه را يادداشت خواهيد كرد . دفتركارنما مسير حركت شما را ازآغاز تاپايان نشان مي دهد ( موضوعي كه به ويژه براي بازديد كنندگان اهميت دارد).يادداشت كردن را از زماني آغاز كنيد كه جستجوي موضوع پروژه را شروع مي كنيد .اتفاقات را به صورت روزانه يادداشت كنيد و هر مطلبي را كه وارد دفتر مي كنيد تاريخ گذاري نموده و بنويسيد كه چه قدروقت صرف آن كرده ايد .نتايج آزمايشات ، فهرست مواد مورد استفاده ، يادداشت هاي مربوط به تحقيق زمينه اي و مشخصات منابع مورد استفاده را به دقت در آن ثبت كنيد .هر مشكلي را كه در جريان كار با آن مواجه مي شويد يادداشت كنيد . راه حل هايي را كه براي غلبه بر مشكلات به كار گرفته ايد يادداشت كنيد . همواره از مراحل مختلف پروژه خود عكس بگيريد تا بتوانيد يك گزارش تصويري از تلاش هايتان را به ديگراننشان دهيد .۶- روز نمايشگاهغرفه ي خودتان را سرزنده و شاداب كنيد شركت در يك نمايشگاه علمي يعني اين كه شما تصميم گرفته ايد نتايج كار علمي خودتان را با عموم مردم وداوران در ميان بگذاريد .به محض اينكه توانستيد توجه بازديدكنندگان را با يك ارائه ي پويا و پرجنب و جوش به غرفه ي خودتان جلبكنيد ، بهترين فرصت را براي نمايش پروژه ي خودتان پيدا كرده ايد .بعضي از بازديد كنندگان به غرفه ي شما نزديك مي شوند و شروع به خواندن اطلاعات موجود مي كنند ؛ بعضي ديگر فوراً شروع به پرسيدن سؤالاتي مي كنند ، اما توجه داشته باشيد كه تا حد امكان اين شما هستيد كه بايد ارتباطاوليه را با بازديد كننده برقرار كنيد و سر صحبت را با او باز كنيد . يك لبخند يا يك نگاه راه هايي هستند كه شمامي توانيد به مردم نشان دهيد كه به آنها خوش آمد مي گوييد و آماده ي صحبت با آنها هستيد .آماده باشيد : حتي اگر به موضوع پروژه ي خود مسلط هستيد نحوه ي ارائه مطالب را كاملاً آماده كنيد . براي اينكه تمرين شما تاحد امكان مؤثر و نتيجه بخش واقع شود دو گزارش شفاهي آماده كنيد يكي از آنها طولاني تر و با جزئيات بيشتربراي داوران و ديگري كوتاهتر و به زباني ساده كه فهم آن براي عموم بازديد كنندگان آسان باشد . فراموش نكنيدكه از عناصر بصري ( عكس ها ، نمودارها ومواد نمايشي ) براي تقويت و تكميل اظهارات خود بهره گيري كنيد.متوجه شنوندگان باشيد : به دقت به چهره ي بازديد كنندگان نگاه كنيد . اين كار به شما امكان مي دهد كه ارائه اطلاعات خودتان را با فهم ودرك آنها هماهنگ كنيد . اگر به نظر مي رسد كه آنها عجله دارند شما مي توانيد توضيحات خود را خلاصه كنيد .اگر به نظر مي رسد كه در فهم مطلب دچار مشكل اند بايد زبان بيان خود را تعديل كنيد و اگر ظاهر آنها نشان ميدهد كه كاملاً مجذوب مطالب شما شده اند مي توانيد اطلاعات اضافي و تكميلي خود را نيز به آنها ارائه دهيد .پذيراي بازديدكنندگان باشد : بازديدكنندگان اغلب كم رو هستند و حتي اگر پروژه ي شما توجه آنها را جلب كند نمي دانند چگونه بايد سرصحبت را با شما باز كنند .بنابراين اين به عهده ي شما است كه اولين حركت را انجام دهيد . اگر شما بدون توجه به اطراف گرم صحبت باشركت كننده ي غرفه ي كناري خود باشيد يا خود را به خواندن يك مجله مشغول كنيد مردم به خود جرأت نزديكشدن و صحبت كردن با شما را نمي دهند . بنابراين همواره گشاده رو و آماده ي صحبت با ديگران باشيد . به كارخود افتخار كنيد و آماده ي در ميان گذاشتن آن با ديگران باشيد .به روشني صحبت كنيد فراموش نكنيد بسياري از بازديد كنندگاني كه براي بازديد به غرفه ي شما وارد مي شوند اطلاعات زيادي درباره يموضوع شما ندارند و اين به عهده ي شماست كه موضوعتان را براي آنها توضيح دهيد و بهترين راه براي اين كاراين است كه تا حد امكان واضح و پر انرژي صحبت كنيد ( اما نه خيلي سريع ) .۷- آمادگي براي داوريدر نمايشگاه علمي فرصت ملاقات و صحبت با داوران را پيدا خواهيد كرد . اگر براي چنين مصاحبه اي آمادگيقبلي داشته باشيد ، اين گفتگو وقت مناسبي است براي اين كه تصوير مثبتي از كارتان در ذهن آنها ايجاد نماييد .تمرين و آمادگي براي داوري نمايشگاه علمي ( كار نيكو كردن از پر كردن است ! ) هر چه بتوانيد پروژة علمي خود را بهتر به ديگران انتقال دهيد ، شانس بيشتري براي موفقيت oخواهيد داشت .متن يك سخنراني كوتاه ( در حدود ۲ تا ۵ دقيقه اي )را بنويسيد و پروژة علمي خودتان را در آن خلاصه كنيد . شما اين سخنراني را در اولين ملاقات با داوران ارائه خواهيد كرد ( به خاطر داشتهباشيد كه در مورد نظريه هايي كه پروژة علمي شما بر آن استوار است صحبت كنيد ، و اينكه چراپروژة شما اينگونه كه هست ، انجام شده است ).فهرستي از سؤالاتي كه فكر مي كنيد داوران از شما خواهند پرسيد تهيه كنيد و جواب آنها را آماده و تمرين كنيد . توضيح دادن به افراد ديگر را تمرين كنيد و هنگام توضيح دادن پروژه خود بهآنها تصویر كنيد كه آنها داور هستند.تمرين كنيد كه پروژة علمي خودتان را با عبارات ساده توضيح دهيد ، به گونه اي كه براي هر كسي قابل فهم باشد .خودتان و كارتان را در طول زمان داوري نمايشگاه با انگيزه و انرژي به بازديدكنندگان معرفي كنيد و در اين كار حرفه اي عمل كنيد !بهترين استفاده را از تابلوي نمايش انجام دهيد . هنگامي كه در بارة جداول و نمودارها توضيح مي دهيد oبه آنها اشاره كنيد .هميشه مشتاق و مثبت انديش باشيد . oهنگام جواب دادن اعتماد به نفس داشته باشيد و من من نكنيد. oاگر در بارة آنچه داور از شما پرسيده جواب مطمئني نداريد يا اصلاً جواب سؤال او را نمي دانيد ، بهتر است كه بگوييد نمي دانم ."با هر كسي كه از غرفة شما بازديد مي كند مانند يك داور رفتار نماييد . پس از نمايشگاه علمي ، هميشه پي گيرِ بازخوردهاي كارتان از نظر داوران باشيد تا براي بهبود پروژ ه از آنها استفاده كنيد .تعدادي از سؤالات معمول داوران چقدر از ديگران كمك گرفته ايد ؟ داده هايتان چه چيزي را به شما مي گويند ؟ oچرا اين پژوهش مهم است ؟ نمودارهايتان نمايانگر چه چيزي هستند ؟ هنگامي كه آزمايشتان را انجام مي داديد با چه مسائل و مشكلاتي مواجه شديد و چگونه آنها را رفع كرديد ؟ مهمترين نكات جالب توجه (سه نكته) كه شما در موقع انجام اين پروژة علمي يادگرفته ايد كدامند ؟ انجام چه پژوهش هاي بيشتري را در آينده در مورد اين پروژة علمي پيش بيني نموده ايد و يا تمايل به انجام آن داريد ؟
موفق باشید دانش آموزان عزیز
برچسب‌ها: راهنماي پروژه علمي, راهنماي معلمان, جشنواره جابربن حیان چگونه داور خوبی باشیم
تاريخ : یکشنبه شانزدهم مهر ۱۳۹۶ | 21:42 | نویسنده : ن. رضایی |
.: Weblog Themes By Pichak :.
